9 milyon ton yaş sebze meyve çöpe gidiyor

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, hesaplamalara göre, 45,7 milyon ton yaş sebze meyve üretiminin en az 9 milyon tonunun sofraya ulaşmadan çöpe gittiğini bildirdi.

Bayraktar, yazılı açıklamasında, Türkiye'de tarımsal ürünlerin, tarladan sofraya ulaşıncaya kadar önemli kayıplara uğradığını belirtti.

Kayıpların önemli kısmının hasat ve depolama aşamasında gerçekleştiğini vurgulayan Bayraktar, zamanında ve uygun araç gereçlerle yapılmayan hasat işlemleri ve yeterli şartları sağlamayan depolama sistemleri sonucu ürünlerin önemli miktarının ziyan olduğuna dikkati çekti.

Bayraktar, 2013-2014 döneminde pirinç hariç 36,6 milyon ton olan tahıl üretiminin 2,9 milyon tonunun üretim ve kullanım aşamasında kaybedildiğini belirterek, şöyle devam etti:

"Toplam 2,9 milyon tonluk kaybın, 1,9 milyon tonu üretim, 1 milyon tonu kullanımda meydana geliyor. Tahılın 17,7 milyon tonunu tüketiyoruz, 13,9 milyon tonunu yemlik olarak kullanıyoruz, 2 milyon tonunu tohumluğa ayırıyoruz. Endüstriyel kullanım ise 458 bin tonu geçiyor. Kaybedilen tahıl, tohumluğa ayrılan tahıldan 900 bin ton daha fazla. Bu çok fazla ve kabul edilebilir bir durum değil."

Yaş sebze ve meyvede kaybın tahıla göre çok daha yüksek boyutlara ulaştığına işaret eden Bayraktar, "Yapılan araştırmalara göre tür ve çeşitlere göre değişmekle birlikte yaş sebze ve meyvedeki kayıp oranı yüzde 10 ile 30 arasında değişiyor. Yaş sebze meyvede ortalama kaybın yüzde 20-25 dolaylarında olduğu tahmin ediliyor. Toplam yaş sebze ve meyve üretimimizin 45,7 milyon ton olduğu dikkate alındığında her yıl, toplam yaş sebze ve meyve üretimimizin en az 9 milyon tonu sofraya ulaşmadan çöpe gidiyor. Bu rakamın, 11-11,5 milyon tona kadar ulaşabileceği de belirtiliyor" değerlendirmesinde bulundu.

Bayraktar, kayıpların tahıldaki maddi karşılığının 2,5 milyar liraya yaklaştığını, yaş sebze ve meyvede ise en az 11 milyar lira olduğunu bildirdi.

Türkiye'nin bu kadar büyük bir parayı çöpe atacak kadar zengin olmadığını vurgulayan Bayraktar, "Binbir emekle üretilen tarımsal ürünlerindeki kayıpların en aza indirilmesi temel politika olmalıdır. Milyarlarca doların tüketim ve ihracatta yöneleceğine, çöpe gitmesine neden olan kayıplar en aza indirilirse, milyonlarca ton tarımsal ürünün ithalatı da önlenmiş olur" ifadesini kullandı.

Neler yapılmalı?

Bayraktar, tahılda, hasatta biçerdöverlerden kaynaklanan kayıpların önemli boyutta olduğuna değinerek, bunu önlemek için neler yapılması gerektiğini de şöyle sıraladı:

"Biçerdöver sahipleri, biçerdöverlerini operatör belgesi olmayan sürücülere kullandırmamalı. Biçerdöver operatör belgesi olmayan sürücüler, biçerdöverle ürün hasadı yapmamalı, belgeli olanlar eğitime tabi tutulmalı. Biçerdöverlerinin tamir, bakım ve ayarları tekniğine uygun bir şekilde yapılmalı. Biçerdöver uygun hızda çalıştırılmalı. Arazi tesviyesi iyi olmalı. Dane kayıplarını en aza indirmek için hasatta, üründeki rutubet durumu dikkate alınmalı, çiğ kalkmadan hasada başlanılmamalı ve çiğ düşmeden önce hasada son verilmeli. Özellikle arazilerimizin engebeli olan bölgelerde kayıpların azaltılması amacı ile engebeli arazilerde ve yatık ürünlerde, biçerdöverlere sap ayırıcı ve başak kaldırıcılar monte edilmeli."