Parasal genişleme nedir? Neden borsaları yükseltir?

PARALİMANI.COM/ÖZEL HABER

Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi'nin parasal genişleme döneminin başladığını ilan etmesinin ardından bütün global borsalar uçuşa geçti. Fakat belki de Avrupa borsalarından daha fazla coşkuyu Borsa İstanbul'da gördük.
Peki neden? Avrupa Merkez Bankası'nın parasal genişlemesi ne anlama geliyor? Parasal genişleme borsaları nasıl etkiler? Borsa İstanbul parasal genişleme haberinin ardından neden bu kadar sert yükseliyor?

Elbette bu işin sırrı biraz geçmişte. Çünkü Borsa İstanbul tarihinin en parlak dönemini 2008'de başlayan küresel finansal krizin ardından (mortgage krizi) ABD Merkez Bankası Federal Reserve'ün (FED) parasal genişleme gerçekleştirdiği dönemde yaşadı.

FED'İN PARASAL GENİŞLEMESİ BORSAYI UÇURMUŞTU!
FED parasal genişlemeyi 3 evrede gerçekleştirdi. Bu dönemler aslında özetle para bolluğunun piyasalarda tavan yaptığı, piyasada bol miktarda bulunan paranın kendine yüksek getiri için yer beğendiği dönemler olarak adlandırılabilir. Genellikle parasal genişlemeye düşük faiz politikası eşlik ettiği için gelişmiş ülkeler tarafından gerçekleştirilen parasal genişleme, özellikle risk almayı seven fonların ve sıcak paranın düşük getirili ülkelerini terk edip yüksek getirili Türkiye gibi piyasalara hızla giriş yapmasına neden oluyor. FED'in parasal genişlemeyi sona erdirme kararı işte bu yüzden Türk borsasını sert şekilde vurmuştu. Çünkü bu karar aynı zamanda borsayı rallilere taşıyan sıcak paranın ülkesine geri dönüşünün de habercisiydi.

YENİ KATALİZATÖR AVRUPA'DA GENİŞLEME
Fakat bu defa Türkiye borsasının imdadına Avrupa Merkez Bankası yetişti ve Avrupa Merkez Bankası'nın henüz başlangıç olarak biçtiği 400 milyar Euro'luk (543 milyar dolarlık) parasal genişleme kararı, bu defa Avrupa'daki sıcak paranın Türkiye gibi ülkelere hücum etmesine neden olacak ve bu da eğer ekonomik istikrara bir halel gelmezse Türkiye'nin yeniden bir sıcak para cenneti olma potansiyelinin ortaya çıkması demek.

FEDİ'N 1. PARASAL GENİŞLEMESİ BORSA İSTANBUL'U (BIST 100) YÜZDE 100 YÜKSELTTİ
Peki daha önce FED tarafından gerçekleştirilen parasal genişleme dönemlerine Borsa İstanbul nasıl tepki verdi.

Birinci Parasal Genişleme ( QE1 ) 2008 Aralık ayında başladı ve 2010 yılının ortasına kadar devam etti. QE 1’de toplam 1,3 trilyon dolar hazine bonoları ve ipoteğe dayalı menkul kıymetleri piyasadan satın alarak finans sistemine fon aktarıldı.

FED'in birinci parasal genişleme programı başladığında borsa endeksi 25 binli seviyelerde yükseliş için kendisine fırsat arıyordu. FED'in parasal genişlemesi bu fırsatı fazlasıyla verdi ve 2010 yılının ortasında 1. Parasal genişleme sona erdiğinde BIST 100 Endeksi 52 bin puanın üzerindeydi. Yani Borsa İstanbul yaşanan rallide yüzde 100'ün üzerinde değer kazanmıştı.

İKİNCİ PARASAL GENİŞLEME KAR REALİZASYONUNA DENK GELDİ
FED'in ikinci parasal genişlemesi QE 2, Kasım 2010 ile 30 Haziran 2011 arasında gerçekleşti. QE 2’de 600 milyar dolarlık tahvil alım programı idi ve Haziran 2011’de sonlandı.
İkinci parasal genişleme başladığında borsa endeksi 63-65 bin aralığında seyrediyordu. İkinci parasal genişlemenin boyutunun daha küçük olması ve borsadaki yabancı yatırımcının büyük kar realizasyonları borsa üzerinde baskı yaratsa da borsadaki düşüş sadece 2-3 bin puan oldu. İkinci parasal genişleme sona erdiğinde borsa endeksi 61 bin puanın üzerindeydi.

FED'İN ÜÇÜNCÜ PARASAL GENİŞLEMESİ TARİHİ ZİRVE GETİRDİ
FED'in üçüncü parasal genişlemesi QE 3 ise Eylül 2012 de başladı halen devam ediyor. Aylık yaklaşık 85 milyar dolarlık tahvil alımı yapılıyor. Ne zaman biteceği şu an için beli değil.

BIST 100 endeksi üçüncü parasal genişlemenin başlangıcına 67 bin seviyelerine yakın bir noktada yakalandı. Aslında parasal genişlemenin son halkası olduğunun bilinmesine rağmen bu parasal genişleme bile borsaya ralli yaptırmaya yetti ve borsa endeksi 2013 yılının nisan ayında 89 bin 397 puanla tarihinin en yüksek seviyesine çıktı.

Uzun lafın kısası parasal genişlemeler ve özellikle de başlangıçları borsa endeksi için oldukça heyecanlı birer yükseliş dönemi olarak tecrübe yaratıyor.
Avrupa Merkez Bankası'nın parasal genişlemesinin piyasada bu kadar heyecanla karşılanmış olmasının da en önemli sebebini işte bu tarihsel veriler oluşturuyor.