Çalışana dörtlü güvence!
20 milyon çalışana adeta koruma kalkanı olan 4 güvence bulunuyor: Her yıla 30 gün kıdem tazminatı, işten çıkarılmanız durumunda alacağınız ihbar, işe geri dönüşte 8 brüt ücret ve işsizlere 10 ay maaş bunlar arasında.
Türkiye'de 20 milyon çalışan iş güvencesi anlamında 4'lü bir korumaya sahip. Sabah Yazarı Faruk Erdem dörtlü güvenceyi köşesinde şöyle anlattı:
"Kanunlarda yer alan bu güvenceler zaman zaman kötü niyetle kullanılsa da bir hak olarak çalışanı kuruyor. İsterseniz bu haklarımızı özet olarak hatırlatalım.
KIDEM TAZMİNATI
Her yıl için 30 günlük brüt maaş kazandırır.
İHBAR TAZMİNATI
Çalışılan yıla göre 8 haftalık ücret kazandırır.
İŞE GERİ DÖNÜŞ
4 ile 8 brüt maaş arasında tazminat kazandırır.
İŞSİZLİK MAAŞI
10 aya kadar aylık 1.317 liraya kadar ücret kazandırır.
HER YILA 30 GÜN TAZMİNAT: İşten kendi kusuru dışında çıkarılan ya da haklı bir sebeple istifa eden çalışanlara ödeniyor. Her yıl için bir brüt maaş olarak hesaplanıyor, çalışılan süre kadar ödeniyor. Bu ödemeden damga vergisi dışında kesinti yapılamıyor. Şimdi getirilmesi planlanan fon ile bu 1 yıl şartı bir güne inerken, işçinin parası da fonla güvence altına alınıyor, ödenmeme durumu ortadan kalkıyor.
İHBAR SÜRESİ ÖDENİYOR: İşten çıkartılan ya da kendisi ayrılan işçi için konulan bir süreyi ifade ediyor. İşveren sizi işten çıkartmışsa belli bir süre iş arama izni vermek zorunda. Bunu vermiyorsa parasını ödüyor. 6 aydan kısa çalışan için 2 hafta, 6 ay 1.5 yıl arası ise 4 hafta, 3 yıla kadar sürmüşse 6 hafta, 3 yılı geçmişse 8 hafta karşılığı para ödeniyor. İşçi kendisi ayrılırsa bu süreler kadar önceden bildirme zorunluluğu var.
GERİ DÖNÜŞE 8 BRÜT ÜCRET: İşçiyi koruyan en önemli haklardan birisi de işe geri dönüş. Bu işyerinde en az 6 ay çalışmış ve orada en az 30 işçi varsa çıkartılan kişi işine iade davası açabiliyor. İşten çıktıktan sonra bir ay içinde dava açma zorunluluğu var. Sebepsiz yere işten atılan birisi için geri dönüş kararı çıkıyor. İşveren 10 gün içinde başvuran işçisini 1 ay içinde geri almak zorunda. Almazsa 4 ile 8 brüt maaş arasında para ödüyor.
İŞSİZE 10 AY MAAŞ: İşsiz kalanlar ihbar, kıdem, geri dönüş parası dışında işsizlik ücreti de alabiliyor. Son 3 yılda 600 gün ve son 4 ayda sigorta primleri yatan kişiler çalışma sürelerine göre işsizlik maaşı alıyor. İşsizlik maaşı brüt ücretin yüzde 40'ı kadar oluyor. Ama bir üst sınırı var. o da asgari ücretin yüzde 80'i. Yani bu yıl için 1.317 lira. Asgari ücret alan için ise en düşük işsizlik maaşı 658 lira. Maaş en fazla 10 ay ödeniyor.
3.600'Ü BUL, ERKEN EMEKLİ OL
Çalışanların en büyük hayali, emekli olmak. Yasalar, bazı durumlarda çalışanlara erken emeklilik imkânı sunuyor. İşte formüller:
-3.600 gün formülüyle emeklilik için 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olmak gerekiyor. 15 yıl sigortalılık süresi ve 10 yıl ödenmiş primi bulunanlar emekli olabiliyor.
-Kadınlar 08.09.1981'den önce işe girmiş ise, 3.600 prim gününü tamamlayarak 50 yaşını doldurduktan sonra başka şarta bakılmaksızın emekli oluyor. Erkekler de 08.09.1976'dan önce ilk defa sigortalı olmuşlarsa yine bu günü tamamladıktan sonra 55 yaşında başka şarta bakılmaksızın emekli olabiliyor.
-Erken emekli olmak için bir başka yöntem ise borçlanma. Erkekler askerlik, kadınlar da doğum borçlanmasıyla prim kazanıyor.
"Kanunlarda yer alan bu güvenceler zaman zaman kötü niyetle kullanılsa da bir hak olarak çalışanı kuruyor. İsterseniz bu haklarımızı özet olarak hatırlatalım.
KIDEM TAZMİNATI
Her yıl için 30 günlük brüt maaş kazandırır.
İHBAR TAZMİNATI
Çalışılan yıla göre 8 haftalık ücret kazandırır.
İŞE GERİ DÖNÜŞ
4 ile 8 brüt maaş arasında tazminat kazandırır.
İŞSİZLİK MAAŞI
10 aya kadar aylık 1.317 liraya kadar ücret kazandırır.
HER YILA 30 GÜN TAZMİNAT: İşten kendi kusuru dışında çıkarılan ya da haklı bir sebeple istifa eden çalışanlara ödeniyor. Her yıl için bir brüt maaş olarak hesaplanıyor, çalışılan süre kadar ödeniyor. Bu ödemeden damga vergisi dışında kesinti yapılamıyor. Şimdi getirilmesi planlanan fon ile bu 1 yıl şartı bir güne inerken, işçinin parası da fonla güvence altına alınıyor, ödenmeme durumu ortadan kalkıyor.
İHBAR SÜRESİ ÖDENİYOR: İşten çıkartılan ya da kendisi ayrılan işçi için konulan bir süreyi ifade ediyor. İşveren sizi işten çıkartmışsa belli bir süre iş arama izni vermek zorunda. Bunu vermiyorsa parasını ödüyor. 6 aydan kısa çalışan için 2 hafta, 6 ay 1.5 yıl arası ise 4 hafta, 3 yıla kadar sürmüşse 6 hafta, 3 yılı geçmişse 8 hafta karşılığı para ödeniyor. İşçi kendisi ayrılırsa bu süreler kadar önceden bildirme zorunluluğu var.
GERİ DÖNÜŞE 8 BRÜT ÜCRET: İşçiyi koruyan en önemli haklardan birisi de işe geri dönüş. Bu işyerinde en az 6 ay çalışmış ve orada en az 30 işçi varsa çıkartılan kişi işine iade davası açabiliyor. İşten çıktıktan sonra bir ay içinde dava açma zorunluluğu var. Sebepsiz yere işten atılan birisi için geri dönüş kararı çıkıyor. İşveren 10 gün içinde başvuran işçisini 1 ay içinde geri almak zorunda. Almazsa 4 ile 8 brüt maaş arasında para ödüyor.
İŞSİZE 10 AY MAAŞ: İşsiz kalanlar ihbar, kıdem, geri dönüş parası dışında işsizlik ücreti de alabiliyor. Son 3 yılda 600 gün ve son 4 ayda sigorta primleri yatan kişiler çalışma sürelerine göre işsizlik maaşı alıyor. İşsizlik maaşı brüt ücretin yüzde 40'ı kadar oluyor. Ama bir üst sınırı var. o da asgari ücretin yüzde 80'i. Yani bu yıl için 1.317 lira. Asgari ücret alan için ise en düşük işsizlik maaşı 658 lira. Maaş en fazla 10 ay ödeniyor.
3.600'Ü BUL, ERKEN EMEKLİ OL
Çalışanların en büyük hayali, emekli olmak. Yasalar, bazı durumlarda çalışanlara erken emeklilik imkânı sunuyor. İşte formüller:
-3.600 gün formülüyle emeklilik için 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olmak gerekiyor. 15 yıl sigortalılık süresi ve 10 yıl ödenmiş primi bulunanlar emekli olabiliyor.
-Kadınlar 08.09.1981'den önce işe girmiş ise, 3.600 prim gününü tamamlayarak 50 yaşını doldurduktan sonra başka şarta bakılmaksızın emekli oluyor. Erkekler de 08.09.1976'dan önce ilk defa sigortalı olmuşlarsa yine bu günü tamamladıktan sonra 55 yaşında başka şarta bakılmaksızın emekli olabiliyor.
-Erken emekli olmak için bir başka yöntem ise borçlanma. Erkekler askerlik, kadınlar da doğum borçlanmasıyla prim kazanıyor.