Emeklilik umudu tükenenler toptan ödeme alabilir
Emekli olmak için yaş şartını doldurmuş olmasına rağmen, sigortalılık süresini veya prim ödeme gün sayısını tamamlayamamış bir kişi SGK'ya ödediği primleri geri alabilir. Ancak Akşam yazarı Okan Güray Bülbül uyarıyor; bunun için iki kere düşünmekte fayda var...
Emekli olmak bütün çalışanların hayalidir. Ancak bazı durumlarda emeklilik için gerekli yaş şartı sağlanmış olmakla birlikte çok geç çalışmaya başlanması nedeniyle prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarının sağlanmaması söz konusudur. Bu durumda sigortalılar isterlerse ödedikleri primleri SGK’dan alabilirler. Ancak bunun için bazı şartlar gerekiyor. Emekli olmak için gerekli yaş şartını doldurmuş olmasına rağmen, sigortalılık süresini veya prim ödeme gün sayısını dolduramamış bir kişi isterse SGK’ya ödediği primleri geri alabilir. Bu ödemeye yaşlılık toptan ödemesi denilmektedir. Bu durumda SGK’ya dilekçeyle başvuran kişiye o zamana kadar ödediği malullük, yaşlık ve ölüm sigortası primleri iade edilir. Ödenmiş primler yazılı istek tarihine kadar güncelleme kat sayısıyla güncellenir.
SAĞLIK PRİMLERİ KATILMIYOR
Toptan ödeme alacak sigortalıya yalnızca malullük, yaşlılık ve ölüm primleri iade edilir. 4/a’lı ve 4/c’lilere işverenleri tarafından ödenen, 4/b’lilerin ise kendilerinin ödedikleri kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası primleri iade edilmez. Yani yaşlılık toptan ödemesi alacak bir sigortalının ödediği primle iade alacağı tutar arasında farklılık olacaktır.
YENİDEN ÇALIŞABİLİR Mİ?
Yaşlılık toptan ödemesi alan bir kişi daha sonra yeniden çalışmaya başlar ve adına sigorta primi ödenmeye devam edilirse, aldıkları ödemenin güncellenmiş halini SGK’ya ödeyerek emekli olmaya hak kazanabilirler. Bu durumda aldığı toptan ödeme tutarının yeniden çalışmaya başlanılan tarihe kadar geçen sürede güncellenmesi sonucu bulunan rakamı SGK’ya ödemesi gerekmektedir. Buna da ihya denilmektedir.
'İhya' masraflı olur
Toptan ödemeyi aldıktan sonra emeklilik umudunu kaybetmiş olmasına rağmen yeni bir iş bulan kişiler aldıkları toptan ödemeyi iade ederek, yani 'ihya yaparak' yeniden emeklilik hayalleri kurabilirler. Ancak bu durumda zarar etmiş olacaklar.
Yapmadan bir daha düşünün
YAŞLILIK toptan ödemesi hakkını kullanacak kişilerin çok dikkatli olmaları gerekmektedir. Çalışmasını sürdüremeyecek durumda olan kişiler eğer kesin olarak emekli olamayacaklarını düşünüyorlarsa bu yola başvurabilirler. Ancak genellikle kadın sigortalılarda söz konusu olan çok erken yaşta sigortalı olduktan sonra çalışmaya ara vermiş kişiler yaşı doldurmalarına rağmen prim ödeme gün sayılarını dolduramamışlarsa borçlanma imkanlarını değerlendirmeliler. Borçlanmayla prim gün sayısını dolduran kişiler emekli aylığına hak kazanabilirler.
Yaşlıların iş bulmaları zor
Toptan ödeme almaya karar verenlerin bu yönteme başvurma nedenleri artık iş bulamayacaklarına inanmaları. TUİK'in açıkladığı istatistiklerine göre 50 yaş ve üzeri kişiler istihdam edilenlerin yalnızca yüzde 1,8’ini oluşturuyorlar. Yani yaşlanmak iş bulmanın önünde çok büyük bir engel. Bu durumda prim ödeme gün sayısını doldurmak için tek yol borçlanma veya isteğe bağlı sigortalılık oluyor.
SAĞLIK PRİMLERİ KATILMIYOR
Toptan ödeme alacak sigortalıya yalnızca malullük, yaşlılık ve ölüm primleri iade edilir. 4/a’lı ve 4/c’lilere işverenleri tarafından ödenen, 4/b’lilerin ise kendilerinin ödedikleri kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası primleri iade edilmez. Yani yaşlılık toptan ödemesi alacak bir sigortalının ödediği primle iade alacağı tutar arasında farklılık olacaktır.
YENİDEN ÇALIŞABİLİR Mİ?
Yaşlılık toptan ödemesi alan bir kişi daha sonra yeniden çalışmaya başlar ve adına sigorta primi ödenmeye devam edilirse, aldıkları ödemenin güncellenmiş halini SGK’ya ödeyerek emekli olmaya hak kazanabilirler. Bu durumda aldığı toptan ödeme tutarının yeniden çalışmaya başlanılan tarihe kadar geçen sürede güncellenmesi sonucu bulunan rakamı SGK’ya ödemesi gerekmektedir. Buna da ihya denilmektedir.
'İhya' masraflı olur
Toptan ödemeyi aldıktan sonra emeklilik umudunu kaybetmiş olmasına rağmen yeni bir iş bulan kişiler aldıkları toptan ödemeyi iade ederek, yani 'ihya yaparak' yeniden emeklilik hayalleri kurabilirler. Ancak bu durumda zarar etmiş olacaklar.
Yapmadan bir daha düşünün
YAŞLILIK toptan ödemesi hakkını kullanacak kişilerin çok dikkatli olmaları gerekmektedir. Çalışmasını sürdüremeyecek durumda olan kişiler eğer kesin olarak emekli olamayacaklarını düşünüyorlarsa bu yola başvurabilirler. Ancak genellikle kadın sigortalılarda söz konusu olan çok erken yaşta sigortalı olduktan sonra çalışmaya ara vermiş kişiler yaşı doldurmalarına rağmen prim ödeme gün sayılarını dolduramamışlarsa borçlanma imkanlarını değerlendirmeliler. Borçlanmayla prim gün sayısını dolduran kişiler emekli aylığına hak kazanabilirler.
Yaşlıların iş bulmaları zor
Toptan ödeme almaya karar verenlerin bu yönteme başvurma nedenleri artık iş bulamayacaklarına inanmaları. TUİK'in açıkladığı istatistiklerine göre 50 yaş ve üzeri kişiler istihdam edilenlerin yalnızca yüzde 1,8’ini oluşturuyorlar. Yani yaşlanmak iş bulmanın önünde çok büyük bir engel. Bu durumda prim ödeme gün sayısını doldurmak için tek yol borçlanma veya isteğe bağlı sigortalılık oluyor.