2013 bütçesini ÖTV ve KDV sırtlayacak

83 milyar liralık ÖTV, 36 milyar liralık ise KDV toplanması öngörülüyor. MTV, harçlar ve diğer vergilerden de 150 milyar gelecek. Buna karşılık Kurumlar ve Gelir Vergisi gibi gelirden alınan dolaysız vergi miktarı ise 92 milyar lira.

Zaman'dan Ercan Baysal'ın haberi şimdi gözler 2013 yılına çevrildi. Önceki gün Meclis Genel Kurulu'nda kabul edilen yeni bütçede, Gelir ve Kurumlar Vergisi gibi tüzel ve gerçek kişilerin gelirinden alınacak dolaysız verginin payı düşük kaldı. Buna karşılık harcamalar üzerinden alınan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) gibi dolaylı vergilerin payının yüksek olması dikkat çekti.

Bu durum, kamu harcamalarında yükün dar gelirliye fatura edileceği anlamına geliyor. Yeni yılda tüketicinin 83 milyar liralık ÖTV, 36 milyar liralık KDV ödeyeceği hesaplanıyor. Ayrıca Motorlu Taşıtlar Vergisi, harçlar ve diğer kalemlerle birlikte vatandaşın cebinden yaklaşık 150 milyar lira çıkacak. Dolaysız vergi geliri miktarı ise 92 milyar lira.

2013 Yılı Merkezî Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı'na göre Türkiye'nin bütçe giderlerinin 404 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 370,1 milyar lira olması planlanıyor. Toplam bütçe giderlerinin gayri safi yurtiçi hasılaya oranının yeni yılda yüzde 25,7 olarak gerçekleşmesi hedefleniyor.

Yıl sonunda 278 milyar lira olarak gerçekleşmesi beklenen toplam vergi tahsilatında 2013 yıl sonu hedefi 318 milyar lira olarak belirlendi. Bu, önümüzdeki yıl vergi tahsilatının bu yıla oranla yüzde 14 artması anlamına geliyor.

Önümüzdeki yılın bütçesinde, geçen yıllarda olduğu gibi en yüksek pay yine eğitime ayrılmış durumda. Bütçeden icracı bakanlıklar arasında en fazla payı Milli Eğitim Bakanlığı alacak. Eğitime ayrılan kaynak yüzde 20,7 oranında artarak 68,1 milyar liraya ulaştı.

Öğrencilere dağıtılacak tablet bilgisayarları içeren FATİH Projesi'ne ise gelecek yıl için 1,4 milyar liralık kaynak öngörüldü. Daha önceki yılların bütçesinde yer almayan Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu'na 8,1 milyar liralık ödenek aktarılırken, Aile Bakanlığı'nın bütçesinde de 2012'ye oranla önemli oranda artış yapılarak ayrılan kaynakta yaklaşık 6 milyar liralık artışa gidildi.

Yeni yılda maktu vergiler enflasyon ve yeniden derleme oranıyla paralel olarak artacak. 2013 bütçesinde Gelir Vergisi ve KDV oranlarında ise herhangi bir değişiklik düşünülmüyor.

Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan 2013 bütçesinde yıl sonunda bütçe açığının 34 milyar lira olması bekleniyor. Açığın temelinde ise eşit işe eşit ücret kapsamında yapılan düzenleme önemli oranda etkili olacak. Bu yıl sonunda 87 milyar lira olarak öngörülen toplam personel giderlerinin 2013 sonunda 97 milyar liraya çıkması öngörülüyor.

Başbakanlık için ayrılan kaynakta 92 milyon liralık azalma meydana gelirken, Milli İstihbarat Teşkilatı'na (MİT) ayrılan kaynak 250 milyon lira bu yıla göre artmış durumda. 2013 bütçesinde ciddi ödenek artışının yapıldığı bir diğer kurum ise Diyanet İşleri Başkanlığı oldu.

Başkanlığın bu yıl için 3 milyar 891 milyon lira olan başlangıç ödeneği önümüzdeki yıl için 4 milyar 604 milyon liraya çıkarıldı. 2013 yılı merkezi yönetim bütçesi AK Parti hükümetleri döneminde hazırlanan 11. bütçe olarak kayıtlara geçti. Gelecek yıl için bütçeden faiz için ulusal ve uluslararası para piyasalarındaki gelişmeler de dikkate alınarak 53 milyar liralık ödeme yapılması öngörülüyor.

İşsizliğin tek haneli rakamlara düştüğü Türkiye'de kamu yine istihdamın lokomotifi olacak gibi görünüyor. Memur kadrolarına 2012 yılında emeklilik, ölüm, istifa veya nakil sonucu ayrılan memur sayısının yüzde 50'sini geçmeyecek şekilde açıktan veya nakil suretiyle atama yapabilecek.

Son 10 yılda 900 bin kişi memur olurken, kamu 2013 yılı için de kesenin ağzını açmış durumda. Gelecek yıl 79 bin yeni personel alınacak. Bunların 14 bini üniversitelere, diğerleri ise Sağlık, İçişleri, Adalet ve Milli Eğitim bakanlıklarına yapılacak atamalardan oluşuyor.

Bütçeye malî kontrol geliyor

2012 yılında bütçe hedeflerinin yakalanamaması üzerine ekonomi yönetimi de mali kontrol sistemine geçiyor. Bu yıl sonu itibarıyla kamunun mal ve hizmet alımlarının 33,4 milyar lira olması beklenirken, gelecek yılki rakamlarda herhangi bir artışa gidilmiş değil.

Bütçe ödeneklerinin kullanılmasında etkinliği artırmak amacıyla taşıtların ancak acil ve zorunlu hallerde Bakanlar Kurulu kararı alınmak suretiyle edinilebilmesi öngörülüyor. Kamu idarelerinin istihdam edeceği sürekli işçiler ile geçici işçiler ödeneklerle sınırlı olarak çalıştırılacak. Bütçeden gelecek yıl kamu harcamalarını azaltmaya yönelik yeni tedbirler de getirilecek.

Bu kapsamda yıl içerisinde kamunun bina ve taşıt kiralamasına yönelik bazı düzenlemelerin yapılması üzerinde duruluyor. 2013'te merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerince işletilen eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane, çocuk bakımevi, kreş, spor tesisi ve benzeri sosyal tesislerin giderlerinin bu tesislerin işletilmesinden elde edilen gelirlerden karşılanacağı hükmü yer alıyor.

Bu yerlerde merkezî yönetim bütçesi ile döner sermaye ve fonlardan ücret ödenmek üzere gelecek yıl ilk defa istihdam edilecek yeni personel görevlendirilmeyecek. Yatırım programına ek olarak yatırım cetvelinde yer alan projeler dışında herhangi bir projeye harcama yapılamayacak.