Dolardaki artış nelere mal olacak?
Dolar rekorlar kırarken, kurda gelinen seviyenin ekonomide yaratacağı tahribat korkutuyor
Seçim belirsizliği ve artan jeopolitik riskin de etkisiyle dolar her geçen gün rekor tazeleyip 3 liraya doğru kararlı adımlarla ilerliyor. Bir taraftan bu seviyelerin ekonomide yaratacağı tahribat tartışılırken, başka bir görüşe göre de kurdaki artış ihracat açısından rekabet avantajı sağlıyor. Habertürk'ün haberine göre, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi de önceki gün yaptığı açıklamada girdi maliyetlerinin de aynı şekilde artması durumunda 3 TL dolar kurunun rekabetçi olacağını söyledi. Peki kurun 3 TL’ye dayanması gerçekten de rekabet avantajı sağlıyor mu? Terazinin bir kefesine avantajları diğer kefesine dezavantajları koysak hangi taraf ağır basar? Bu soruyu Türkiye’nin önde gelen ekonomist ve bankacılarına yönelttik. Konuştuğumuz uzmanlara göre, terazinin ‘avantaj kefesine’ koyacak neredeyse hiçbir şey yok. Dezavantaj kefesi’ ise oldukça kalabalık.
DB’YE GÖRE AVANTAJI YARI YARIYA AZALDI
Bu seviyede oynak bir kurun hiçbir rekabetçi avantajı olamayacağını, olsa bile yaratacağı tahribatın bu avantajın katbekat üzerinde olacağına vurgu yapan uzmanlar, Dünya Bankası’nın (DB) bu ay yayımladığı çalışmaya dikkat çekiyor. DB’ye göre, devalüasyonun ihracata etkisi 1990’lı yılların ortalarına göre yarı yarıya azalmış. O zamandan bu yana rekabetin, markalaşma, inovasyon ve Ar-Ge’ye kaydığına işaret eden çalışmaya göre, kurun etkisi giderek azalıyor. Son iki yılda kurun yüzde 60 civarında artış kaydettiğini vurgulayan uzmanlar, “Kur rekabette bu kadar avantajlı olsaydı, bu dönemde ihracatta önemli sıçrama yaşanırdı. Böyle bir durum yaşanmadı” yorumunda bulunuyor. Öte yandan Türkiye’nin net ihracatçı olmadığına ve ithalatın payının çok yüksek olduğuna dikkat çeken uzmanlar, artan kurun rekabet avantajı yaratmadığını söylüyor. Konuya mukayeseli bakmak gerektiğini belirten uzmanlar, dolara karşı diğer ülke para birimlerinin de değer kaybettiğine dikkat çekiyor.
ETKİSİNİ TÜM KESİMLER HİSSEDECEK
Döviz kurunun öncü bir gösterge değil, bizatihi sonuç olduğunu hatırlatan uzmanlar, kurun bu seviyelerde kalıcı olmasının ekonomide ciddi anlamda tahribat yaratacağını söylüyor. Birçok alanda olumsuz etkileneceğimiz kur artışının en önemli etkileri ise enflasyon, faiz ve şirketler tarafında yaşanacak
1- ENFLASYONU ARTIRIR
Artan kurun başta enerji ve ulaşım olmak üzere birçok alanda fiyatları artıracağına dikkat çeken uzmanlar, “Türk Lirası değer kaybettikçe çekirdek enflasyon da artar. Hep birlikte fakirleşiriz” yorumunda bulunuyor
2- KREDİ FAİZLERİNİ YÜKSELTİR
Artan kurun faizler üzerinde ciddi baskı yaratacağını kaydeden uzmanlar, bunun da beraberinde faizleri hızla artıracağını belirtiyor. Artan kredi faizleri de başta esnaf ve KOBİ’ler olmak üzere tüm ticari işletmelerin maliyetlerinin artması anlamına geliyor. Tüketici tarafında da bireysel kredilerin maliyetlerinin artması anlamına geliyor.
3- DÖVİZ BORCU OLAN ŞİRKETLERİ VURUYOR
Uzmanlara göre, kurun geldiği seviye döviz borcu olan ve kura karşı kendini hedge etmeyen (korumayan) şirketlerin bilançolarında ciddi hasar bırakıyor.
DB’YE GÖRE AVANTAJI YARI YARIYA AZALDI
Bu seviyede oynak bir kurun hiçbir rekabetçi avantajı olamayacağını, olsa bile yaratacağı tahribatın bu avantajın katbekat üzerinde olacağına vurgu yapan uzmanlar, Dünya Bankası’nın (DB) bu ay yayımladığı çalışmaya dikkat çekiyor. DB’ye göre, devalüasyonun ihracata etkisi 1990’lı yılların ortalarına göre yarı yarıya azalmış. O zamandan bu yana rekabetin, markalaşma, inovasyon ve Ar-Ge’ye kaydığına işaret eden çalışmaya göre, kurun etkisi giderek azalıyor. Son iki yılda kurun yüzde 60 civarında artış kaydettiğini vurgulayan uzmanlar, “Kur rekabette bu kadar avantajlı olsaydı, bu dönemde ihracatta önemli sıçrama yaşanırdı. Böyle bir durum yaşanmadı” yorumunda bulunuyor. Öte yandan Türkiye’nin net ihracatçı olmadığına ve ithalatın payının çok yüksek olduğuna dikkat çeken uzmanlar, artan kurun rekabet avantajı yaratmadığını söylüyor. Konuya mukayeseli bakmak gerektiğini belirten uzmanlar, dolara karşı diğer ülke para birimlerinin de değer kaybettiğine dikkat çekiyor.
ETKİSİNİ TÜM KESİMLER HİSSEDECEK
Döviz kurunun öncü bir gösterge değil, bizatihi sonuç olduğunu hatırlatan uzmanlar, kurun bu seviyelerde kalıcı olmasının ekonomide ciddi anlamda tahribat yaratacağını söylüyor. Birçok alanda olumsuz etkileneceğimiz kur artışının en önemli etkileri ise enflasyon, faiz ve şirketler tarafında yaşanacak
1- ENFLASYONU ARTIRIR
Artan kurun başta enerji ve ulaşım olmak üzere birçok alanda fiyatları artıracağına dikkat çeken uzmanlar, “Türk Lirası değer kaybettikçe çekirdek enflasyon da artar. Hep birlikte fakirleşiriz” yorumunda bulunuyor
2- KREDİ FAİZLERİNİ YÜKSELTİR
Artan kurun faizler üzerinde ciddi baskı yaratacağını kaydeden uzmanlar, bunun da beraberinde faizleri hızla artıracağını belirtiyor. Artan kredi faizleri de başta esnaf ve KOBİ’ler olmak üzere tüm ticari işletmelerin maliyetlerinin artması anlamına geliyor. Tüketici tarafında da bireysel kredilerin maliyetlerinin artması anlamına geliyor.
3- DÖVİZ BORCU OLAN ŞİRKETLERİ VURUYOR
Uzmanlara göre, kurun geldiği seviye döviz borcu olan ve kura karşı kendini hedge etmeyen (korumayan) şirketlerin bilançolarında ciddi hasar bırakıyor.