Kiracıların enflasyonu ikiye katladı: Zam farkı nedeniyle yıllık zarar 36 bin TL'yi aşacak
2024 yılı itibarıyla kira artışları TÜFE'ye endeksli olduğu için, kiracılar önemli bir zam yüküyle karşı karşıya. TÜFE ile Yİ-ÜFE arasındaki 30 puanlık fark, özellikle dar gelirli kiracılar üzerinde ciddi bir mali baskı oluşturuyor.
Kira artışları, enflasyonun yükselmesiyle kiracıların bütçesini daha da zorlamaya başladı. 2019'a kadar Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi'ne (Yİ-ÜFE) göre yapılan kira zamları, o tarihten itibaren Tüketici Fiyat Endeksi'ne (TÜFE) göre hesaplanıyor. Ancak, son yıllarda TÜFE artışı, Yİ-ÜFE'yi geride bırakınca, kiracılar aleyhine büyük bir zam farkı oluştu.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, yıllar içindeki kiracı enflasyonu ve kiradaki 30 puanlık zam farkını yazdı. İşte Kıvanç'ın yazısı:
Eğer Yİ-ÜFE'ye endeksleme yapılmış olsaydı, ekim ayında kira zam oranı yüzde 33,09 seviyesinde olacaktı. Ancak TÜFE'ye göre bu oran yüzde 63,47 olarak belirlendi, bu da kiracılar için 30 puanlık bir fark demek.
TÜFE'ye dönüşle kiracılar yüksek zamlarla karşı karşıya
Konut ve işyeri kira artışları, 2011 yılında yürürlüğe giren Türk Borçlar Kanunu'na göre düzenleniyor. 2019’a kadar Yİ-ÜFE'ye göre yapılan zamlar, daha sonra 12 aylık ortalama TÜFE'ye endekslendi. Ancak 2021'in son çeyreğinde enflasyonun hızla yükselmesi, kiralara yapılan zamları da etkiledi ve 2022'den itibaren konut kiralarına yüzde 25 zam sınırı getirildi. Bu sınır Temmuz 2024'te sona erdi ve kira artışları yeniden TÜFE'ye göre yapılmaya başlandı.
TÜFE ve Yİ-ÜFE arasındaki fark kiracılar aleyhine
2023 yılı boyunca TÜFE artışları, Yİ-ÜFE'nin çok üzerinde seyretti. Temmuz ayında 12 aylık ortalama TÜFE artışı yüzde 65.93 iken, Yİ-ÜFE artışı yüzde 41.37'de kaldı. Eylül ayına gelindiğinde bu fark daha da büyüyerek, TÜFE yüzde 63.47'ye ulaşırken, Yİ-ÜFE artışı yüzde 33.09'da kaldı. Bu fark, kiracıların maliyetlerini ciddi oranda artırdı. Eylül ayında yenilenen kira sözleşmelerinde aylık 10 bin TL kirası olan bir evde TÜFE’ye göre yapılan zam 3 bin 38 TL fazla oldu.
Kiracıların yıllık zararı 36 bin TL'yi aşacak
Ekim ayında TÜFE esas alınarak yapılacak kira artışında, kiracılar her ay ortalama 3 bin 38 TL daha fazla ödeme yapmak zorunda kalacak. Bu fark yıllık bazda 36 bin 456 TL’ye ulaşıyor. Eğer Yİ-ÜFE’ye göre zam yapılmış olsaydı, aynı evin kirası ekim ayında 13 bin 309 TL olacakken, TÜFE’ye göre bu rakam 16 bin 347 TL olarak belirlendi.
Yİ-ÜFE’ye göre zam, daha dengeli olurdu
Uzmanlar, 12 aylık ortalama Yİ-ÜFE'ye göre yapılan kira artışlarının, hem kiracılar hem de ev sahipleri için daha dengeli olacağı görüşünde. Yİ-ÜFE’deki aylık değişimler daha yumuşak seyrederken, TÜFE’de dalgalanmalar daha yüksek oluyor. Yİ-ÜFE ile zam yapılması durumunda, özellikle sabit gelirli kiracıların mali yükü hafifleyecek, konut sahipleri de daha sürdürülebilir bir gelir elde edecekti.