Mehmet Şimşek: Enflasyon istediğimiz trende oturmadı
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek "Enflasyon çok kötü olmasa da istediğimiz trende oturmadı" dedi.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, NTV/CNBC-e ortak yayınında NTV Ankara İstihbarat Şefi Ahmet Ergen'in sorularını yanıtladı. Bugün açıklanan enflasyon rakamlarını da değerlendiren Bakan Şimşek şöyle konuştu:
Enflasyon konusunda 2 ay önce çok farklı bir tablo vardı. Bugün çok kötü olmasa da arzuladığımız henüz trendine oturmamış bir enflasyon dinamiği ile karşı karşıyayız. Burada üç husus önemli. Aralık-Ocak ayını biz konuştuğumuzda o zaman petrol fiyatlarının emtia fiyatlarının düşüşü ile bir de baz etkisi ki duruyor o nedeniyle biz enflasyonun çok hızlı bir düşüşe gireceğini öngörmüştük. Aslında yanılmadık. Ne oldu da bu olmadı? Doların genel olarak bütün gelişmekte olan ülkelerin para birimlerine karşı değer kazanması. O anlaşılabilir ama,işin ilginç tarafı geçen sene biz bir kuraklık yaşadık ama hala gıda fiyatları çok yüksek seyrediyor. Yüzde 7.6’lık bir enflasyon var yıllık ama gıda fiyatları yüzde 14’ün üzerinde artmış. Neredeyse enflasyonun yarısı gıdadan kaynaklanmış. Burada mikro reform dediğimiz tarladan tüketiciye gıda ürünlerinin fiyatlarındaki aşırı şişmenin çok daha yakından incelenmesi gerekiyor.
Global olarak yumuşak emtia dedikleri aslında gıda fiyatları endeksinde de çok büyük bir artış yok şu anda. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde ben hala enflasyonun bir miktar daha düşme ihtimali var. Bu İran’la olan anlaşma petrol fiyatlarını daha da aşağı çekebilir. Dolayısıyla bu Amerikan kongresinin buradaki tutumu nükleer konusundaki anlaşmanın hayata geçirilmesi filan ama sonuç itibariyle İran dünyanın en büyük rezervlerinden birisine sahip ve uzun bir süredir doğru düzgün yatırımın olmadığı bir ülke. Yatırımın artması ile birlikte üretimin artması ihtimali var. Yani özetle enflasyonda kur etkisi ve gıda fiyatlarının etkisiyle arzuladığımız momentumu yakalayamadık ama yine de düşüyor.
Mikro reformlardan söz edince bir komite kurulmuştu ve çalışmaya başladı. Acaba yakın zamanda bir anlamda atılacak bir adım üstünde durdunuz mu?
Henüz o komite çalışmalarını bitirip bize sunmadı ama bir takım gözlemler var. Özellikle mevsimsel dalgalanma çok yüksek onu anlayabiliyoruz. O dalga boylarını nasıl daha yumuşatabiliriz o nedenle tarımda dönüşüm tarımda verimlilik ama bir o kadarda tarım ürünlerinin depolanması, tarıma dayalı sanayinin daha da gelişmesi gibi hususlarda biraz daha çaba gerecek. Mesela Türkiye jeotermal kaynaklar anlamında çok büyük bit potansiyele sahip. Bu potansiyeli özellikle biz mevsimin elverişli olmadığı kış aylarında üretime nasıl dönüştürebiliriz bu alanlara yoğunlaşmak lazım. Bunlar benim şahsi fikirlerim. Ama muhtemelen o komisyon özellikle ürünün Pazar ulaşmasından, rekabet koşullarından, depolama ihtiyacından bir çok hususa kadar değerlendirmelerini yapıp bize dönecektir. Para politikası önemli ama bir o kadarda verimlilik önemli.
'Memuru ezdirmeyeceğiz'
3 aylık enflasyon yüzde 3.03 oldu memur maaşları açısından önemli. Gidişat böyle olursa memura bir enflasyon zammı yapmak gerekirse oluşacak maliyetler açısından neler olabilir?
Kurallar belli. Bizim geçen sene verdiğimiz artış yüzde 8 buçuktu enflasyon yüzde 8.2'de kaldı. Öğretmenlere çok büyük artışlar yaptığımız dönemlerde dahi genel olarak memurlar enflasyona ezdirilmedi. Dolayısıyla bu dönemde de biz ezdirmeyeceğiz. Maliyet konusunda da bugünden spekülasyon yapmak istemiyorum. Bundan sonrasına bakacağız ama her bir puanın etkisi çok büyük.
Para politikasın bugünkü enflasyon görünümü nasıl bir imkan sağlıyor? Faiz indirimine bu enflasyon görünümüyle uygun bir ortam görüyor musunuz siz?
Biz manşet enflasyona bakıyoruz sadece. Peki çekirdek enflasyon ne durumda? Çekirdek enflasyonun yaygın tanını yüzde 7.7'den yüzde 7.1'e düşmüş. Dolayısıyla buradaki iyileşme devam ediyor. Eğer beklentileri iyi yönetir politika kredibilitesi güçlendirilebilirse önümüzdeki dönemde şartlara bakılabilir. Vatandaş sizi manşet enflasyon üzerinden değerlendirir. Dolayısıyla para politikasının duruşu kredibiliteyi pekiştirme noktasında hassasiyetleri gözetilerek devam etmesi muhtemelen gerekecek.
'Yüzde 2.9'u kötü bir rakam olarak görmüyorum'
2014 büyüme rakamı belli oldu. Resmi hedefin altında ama beklentilerin de üstünde yüzde 2.9. Sizin beklentileriniz doğrultusunda mıydı?
Ben bütçe sunuşunu yaparken Ekim ayında aynı gün büyüme rakamları açıklanmıştı 3. çeyrek. Orada aslında biz yüzde 3.3 öngörmüştük orta vadeli programda. Tarımda küçülme o boyutta olmasaydı muhtemelen biz tam 3.3 civarında bitirecektik. Tarımsal üretim tahminleri noktasında iklim şartları önceden öngörülmesi çok kolay değil. Biz yılın başında 2014 için yüzde 4 büyüme öngördük. Ne oldu? Avrupa en büyük pazarımız öngörülenden daha düşük büyüdü ve bu bizim dışımızda bir şey. Birden bire karşımıza büyüm ticaret pazarlarımızı etkileyen yeni jeopolitik riskler çıktı. IŞİD çıktı. Rusya'nın komşu ile olan problemini öngörmek Irak'ta bir terör örgütünün yayılmasını öngörmek kolay değil. Bu iki faktör yüzde 3.3'e indirdi. Tarımda yüzde 3'ün bir miktar altına indirdi. Özü itibariyle yüzde 2.9'u kötü bir rakam olarak görmüyorum. Türkiye ile aynı kategoride olan gelişmekte olan ülkelerin bir kısmı Latin Amerika'da. Bu ülkelerin ortalama büyümesi yüzde 1.3 civarı. Biz yüzde 2.9 büyümüşüz. Avrupa'da gelişmekte olan ülkelerin ortalaması yüzde 2 buçuk civarı. Asya'ya bakalım Çin Hindistan çok büyük ölçekteki ülkeler ve dinamikleri çok farklı. Türkiye yüzde 2.9'la Çin ve Hindistan hariç bütün gelişmekte olan ülkelerin ortalamasından daha fazla büyümüş. Biz Avrupa ile arayı kapatalım Almanya'yı Fransa'yı yakalayalım diyoruz değil mi? Euro bölgesi yüzde 0.8 büyümüş biz yüzde 2.9. Hiçbir analiz bölgemizdeki kargaşayı, Rusya'daki problemleri, Avrupa'daki kalıcı durgunluğu dikkate almadan Türkiye ile ilgili yapacağınız bir analiz doğru olmaz.
Enflasyon konusunda 2 ay önce çok farklı bir tablo vardı. Bugün çok kötü olmasa da arzuladığımız henüz trendine oturmamış bir enflasyon dinamiği ile karşı karşıyayız. Burada üç husus önemli. Aralık-Ocak ayını biz konuştuğumuzda o zaman petrol fiyatlarının emtia fiyatlarının düşüşü ile bir de baz etkisi ki duruyor o nedeniyle biz enflasyonun çok hızlı bir düşüşe gireceğini öngörmüştük. Aslında yanılmadık. Ne oldu da bu olmadı? Doların genel olarak bütün gelişmekte olan ülkelerin para birimlerine karşı değer kazanması. O anlaşılabilir ama,işin ilginç tarafı geçen sene biz bir kuraklık yaşadık ama hala gıda fiyatları çok yüksek seyrediyor. Yüzde 7.6’lık bir enflasyon var yıllık ama gıda fiyatları yüzde 14’ün üzerinde artmış. Neredeyse enflasyonun yarısı gıdadan kaynaklanmış. Burada mikro reform dediğimiz tarladan tüketiciye gıda ürünlerinin fiyatlarındaki aşırı şişmenin çok daha yakından incelenmesi gerekiyor.
Global olarak yumuşak emtia dedikleri aslında gıda fiyatları endeksinde de çok büyük bir artış yok şu anda. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde ben hala enflasyonun bir miktar daha düşme ihtimali var. Bu İran’la olan anlaşma petrol fiyatlarını daha da aşağı çekebilir. Dolayısıyla bu Amerikan kongresinin buradaki tutumu nükleer konusundaki anlaşmanın hayata geçirilmesi filan ama sonuç itibariyle İran dünyanın en büyük rezervlerinden birisine sahip ve uzun bir süredir doğru düzgün yatırımın olmadığı bir ülke. Yatırımın artması ile birlikte üretimin artması ihtimali var. Yani özetle enflasyonda kur etkisi ve gıda fiyatlarının etkisiyle arzuladığımız momentumu yakalayamadık ama yine de düşüyor.
Mikro reformlardan söz edince bir komite kurulmuştu ve çalışmaya başladı. Acaba yakın zamanda bir anlamda atılacak bir adım üstünde durdunuz mu?
Henüz o komite çalışmalarını bitirip bize sunmadı ama bir takım gözlemler var. Özellikle mevsimsel dalgalanma çok yüksek onu anlayabiliyoruz. O dalga boylarını nasıl daha yumuşatabiliriz o nedenle tarımda dönüşüm tarımda verimlilik ama bir o kadarda tarım ürünlerinin depolanması, tarıma dayalı sanayinin daha da gelişmesi gibi hususlarda biraz daha çaba gerecek. Mesela Türkiye jeotermal kaynaklar anlamında çok büyük bit potansiyele sahip. Bu potansiyeli özellikle biz mevsimin elverişli olmadığı kış aylarında üretime nasıl dönüştürebiliriz bu alanlara yoğunlaşmak lazım. Bunlar benim şahsi fikirlerim. Ama muhtemelen o komisyon özellikle ürünün Pazar ulaşmasından, rekabet koşullarından, depolama ihtiyacından bir çok hususa kadar değerlendirmelerini yapıp bize dönecektir. Para politikası önemli ama bir o kadarda verimlilik önemli.
'Memuru ezdirmeyeceğiz'
3 aylık enflasyon yüzde 3.03 oldu memur maaşları açısından önemli. Gidişat böyle olursa memura bir enflasyon zammı yapmak gerekirse oluşacak maliyetler açısından neler olabilir?
Kurallar belli. Bizim geçen sene verdiğimiz artış yüzde 8 buçuktu enflasyon yüzde 8.2'de kaldı. Öğretmenlere çok büyük artışlar yaptığımız dönemlerde dahi genel olarak memurlar enflasyona ezdirilmedi. Dolayısıyla bu dönemde de biz ezdirmeyeceğiz. Maliyet konusunda da bugünden spekülasyon yapmak istemiyorum. Bundan sonrasına bakacağız ama her bir puanın etkisi çok büyük.
Para politikasın bugünkü enflasyon görünümü nasıl bir imkan sağlıyor? Faiz indirimine bu enflasyon görünümüyle uygun bir ortam görüyor musunuz siz?
Biz manşet enflasyona bakıyoruz sadece. Peki çekirdek enflasyon ne durumda? Çekirdek enflasyonun yaygın tanını yüzde 7.7'den yüzde 7.1'e düşmüş. Dolayısıyla buradaki iyileşme devam ediyor. Eğer beklentileri iyi yönetir politika kredibilitesi güçlendirilebilirse önümüzdeki dönemde şartlara bakılabilir. Vatandaş sizi manşet enflasyon üzerinden değerlendirir. Dolayısıyla para politikasının duruşu kredibiliteyi pekiştirme noktasında hassasiyetleri gözetilerek devam etmesi muhtemelen gerekecek.
'Yüzde 2.9'u kötü bir rakam olarak görmüyorum'
2014 büyüme rakamı belli oldu. Resmi hedefin altında ama beklentilerin de üstünde yüzde 2.9. Sizin beklentileriniz doğrultusunda mıydı?
Ben bütçe sunuşunu yaparken Ekim ayında aynı gün büyüme rakamları açıklanmıştı 3. çeyrek. Orada aslında biz yüzde 3.3 öngörmüştük orta vadeli programda. Tarımda küçülme o boyutta olmasaydı muhtemelen biz tam 3.3 civarında bitirecektik. Tarımsal üretim tahminleri noktasında iklim şartları önceden öngörülmesi çok kolay değil. Biz yılın başında 2014 için yüzde 4 büyüme öngördük. Ne oldu? Avrupa en büyük pazarımız öngörülenden daha düşük büyüdü ve bu bizim dışımızda bir şey. Birden bire karşımıza büyüm ticaret pazarlarımızı etkileyen yeni jeopolitik riskler çıktı. IŞİD çıktı. Rusya'nın komşu ile olan problemini öngörmek Irak'ta bir terör örgütünün yayılmasını öngörmek kolay değil. Bu iki faktör yüzde 3.3'e indirdi. Tarımda yüzde 3'ün bir miktar altına indirdi. Özü itibariyle yüzde 2.9'u kötü bir rakam olarak görmüyorum. Türkiye ile aynı kategoride olan gelişmekte olan ülkelerin bir kısmı Latin Amerika'da. Bu ülkelerin ortalama büyümesi yüzde 1.3 civarı. Biz yüzde 2.9 büyümüşüz. Avrupa'da gelişmekte olan ülkelerin ortalaması yüzde 2 buçuk civarı. Asya'ya bakalım Çin Hindistan çok büyük ölçekteki ülkeler ve dinamikleri çok farklı. Türkiye yüzde 2.9'la Çin ve Hindistan hariç bütün gelişmekte olan ülkelerin ortalamasından daha fazla büyümüş. Biz Avrupa ile arayı kapatalım Almanya'yı Fransa'yı yakalayalım diyoruz değil mi? Euro bölgesi yüzde 0.8 büyümüş biz yüzde 2.9. Hiçbir analiz bölgemizdeki kargaşayı, Rusya'daki problemleri, Avrupa'daki kalıcı durgunluğu dikkate almadan Türkiye ile ilgili yapacağınız bir analiz doğru olmaz.