Noterler daha hızlı hizmet için değişiyor

Noterlerin kazancının yüzde 85’i vergi Otomotiv ve telekomünikasyon sektörlerinde olduğu gibi noterliklerde tahsil edilen ücretin de büyük bir bölümünün vergi olduğuna dikkat çeken, Türkiye Noterler Birliği (TNB) Başkanı Yunus Tutar, ”Noterlik işlem maliyetinin en önemli unsurunu teşkil eden ve 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nun 118 ve 119. maddeleri gereğince noterliklerde yapılan işlemler sebebiyle doğan damga vergisi, harç, değerli kağıt ve KDV bedelleri vatandaştan nakden tahsil edilerek, Maliye veznesine yatırılmaktadır. Noterliklerdeki iş ve işlemler sebebiyle tahsil edilen ücretin yüzde 85’i vergidir” dedi.

Türkiye Noterler Birliği (TNB) Başkanı Yunus Tutar, "Türkiye genelindeki noterliklerde yapılan tüm işlemler, elektronik ortamda kurduğumuz Merkez Arşiv Sistemi’ne kaydedilecek. Bu projeyi 200 noterlikte pilot olarak başlattık ve çok başarılı sonuçlar elde ettik. 1 Ocak 2014’ten itibaren tüm noterlikler bu sistem üzerinden çalışacak" dedi.

Tutar, TNB tarafından düzenlenen basın toplantısında "Noterlik" kurumundaki gelişmeleri anlatırken, başlattıkları "Değişim Projesi" ile vatandaşların noterliklerde harcadığı zamanı azaltmayı ve hizmet kalitesini tüm noterliklerde standart hale getirmeyi amaçladıklarını söyledi.

Noterlerde yılda yaklaşık 28 milyon işlemin güvence altına alındığını belirten Tutar, noterlerin sağlıklı bir ticari hayat ve vergi adaleti açısından önemli bir konumda olduğunun altını çizdi. Yeni dönemde, noterliklerde yapılan tüm işlemlerin elektronik ortamda kaydedilmesini sağlayacak bir Merkezi Arşiv Sistemi kurulacağını söyleyen Tutar, şöyle konuştu: "Merkezi Arşiv Sistemi projemizi 200 noterlikte pilot olarak başlattık ve çok başarılı sonuçlar elde ettik. 1 Ocak 2014’ten itibaren tüm noterlikler bu sistem üzerinden çalışacak. Noterler tüm kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği de yaparak, işlemleri elektronik ortamda yapmayı hedefliyor. Bu sistem sayesinde vatandaşın kapı kapı dolaşıp belge toplamasına gerek kalmayacak, tüm işlemler noterliklerden üstelik de çok kısa bir sürede yapılabilecek.

Merkezi Arşiv’in tüm kamu kurum ve kuruluşları ile entegrasyonu da sağlanacak. Dolayısıyla bilgi ve belge paylaşımı söz konusu olacak. Böylece hem noterliklerde geçirilen zaman azalacak, hem işlemler kolaylaşacak hem de diğer kurumlarla entegre olacağı için belge kontrolü kolay hale gelecek ve organize sahtekarlıkların bile önüne geçilebilecek." Noterlerin son 5 yılda teknolojik altyapıya toplam 10 milyon dolarlık yatırım yaptıklarını anlatan Tutar, "Önümüzdeki 5 yıl içerisinde 10 milyon dolarlık daha yine sadece teknolojik alt yapı yatırımı yapmayı planlıyoruz. Bu, bilişim teknolojilerindeki değişime paralel olarak tüm toplum dönüşürken, noterlerin bu değişime kayıtsız kalmadığının en iyi göstergesidir" değerlendirmesini yaptı.

TNB’nin noterliklerde yapılan işlemlerde ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile elektronik ortamda entegrasyonu sağlamayı planladığını anlatan Tutar, şunları kaydetti: "Burada amacımız vatandaşların kapı kapı dolaşıp belge toplamalarını önleyerek, tek bir yerden işlerini kolayca yapmalarını sağlamak. Bu proje ile farklı kurumlardan belge alması gerekmeyeceği için vatandaşın işlem başına maliyeti de düşecek. Bu konudaki ilk projeyi 2010 yılında Emniyet Genel Müdürlüğü ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı ile ikinci el araç satış işlemlerinin tescili konusunda hayata geçirdik. Bunu 2011 yılında Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ile yaptığımız iş birliği sonucunda ’mirasçılık belgesi’, Gelir İdaresi Başkanlığı ile yaptığımız iş birliği sonucunda da ’defter tasdiklerinin bildirimi’ izledi. Tüm bu projelerde çok başarılı sonuçlar elde ettik." Eski sistemde ikinci el araç satış işlemi yapmanın vatandaş için çok zor bir süreç olduğunu hatırlatan Tutar, noterlere ilişkin düzenlemelerle birlikte daha sağlıklı biçimde işlem yaptıklarını belirterek, "Tüm belgeleri ayrı ayrı toplamak gerekiyordu. Şimdi ise alıcı ve satıcı notere geliyor. Noter tüm ilgili birimlere elektronik ortamda bağlı olduğu için işlemi 10 dakika içinde yapıyor. Sistem elektronik ortama taşınınca ikinci el araç satışlarında büyük artış oldu. Eski sistemde yılda ancak 1,4 milyon araç satış ve tescili yapılabilirken bugün bu rakam 4,7 milyonun üzerine çıktı" şeklinde konuştu.

Geçmişte sadece mahkemeler tarafından verilebilen, ancak yargının üzerindeki iş yükü nedeniyle 3-4 ayı bulan mirasçılık belgesinin (Veraset ilamı) Ekim 2011’den beri mahkemelerin yanı sıra noterliklerde de verildiğini anımsatan Tutar, "Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ile yaptığımız bu işbirliği ile mirasçılık belgesini de 10 dakikada verebiliyoruz. Şu anda tüm noterliklerde toplam günlük ortalama bin 200 mirasçılık belgesi veriliyor. Buna göre Türkiye genelinde verilen yıllık 420 bin adet mirasçılık belgesinin yüzde 70’i noterliklerde verilmektedir. Yani vatandaş daha kolay olduğu için bu belgeyi noterliklerden almayı tercih ediyor" ifadelerini kullandı.

İkinci el araç satışı ve mirasçılık belgesi işlemlerinde yakalanan başarı nedeniyle noterliklerde yapılan tüm işlemler için ilgili kurumlarla işbirliği yaparak, işlemi elektronik ortama taşımayı hedeflediklerini vurgulayan Tutar, "Şimdi sırada yaklaşık bir hafta süren ve yorucu bir işlem olan şirket kuruluşunun elektronik ortama taşınması projesi var. Bu konuda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın öncülüğünde çalışıyoruz. Bununla ilgili olarak 2010 yılında Mersin’de şirket ana sözleşmelerinin noterliklere elektronik ortamda iletildiği bir pilot çalışma başlattık. Bu çalışmayı bölge bölge geliştirdik. Yakın zamanda tüm Türkiye genelinde yaygınlaşacak bu proje sayesinde artık bir günde şirket kurulabilecek" dedi.

Türkiye genelinde 670’i 1. sınıf, 522’si 2.sınıf ve 579’u 3. sınıf olmak üzere toplam bin 771 noterlik bulunduğu bilgisini aktaran Tutar, 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nun geçen 41 yılda birçok kez değişikliğe uğradığını belirterek, şunları kaydetti: "Halen üzerinde çalıştığımız bir değişiklik tasarısı var. Bu tasarı ile noterlerin görev tanımlarının ve açılış kriterlerinin yeniden belirlenmesi, noterlik mesleğine başlama şartları, sınav ve staj sistemi dahil olmak üzere yeniden düzenlenmesi planlanıyor. Tasarı kapsamında Noter Yardımcılığı sisteminin de hayata geçirilmesi planlanıyor. Bu düzenleme genç hukukçulara yeni iş alanı yaratacak."