Türkiye'nin ayarı bozuldu!
Ekonomide bütün hedefler silbaştan!
PARALİMANI.COM/ÖZEL ANALİZ
Ekonomide bu yıl için belirlenen hedeflerin büyük bölümü tutturulamayacak. Geçen yıl açıklanan Orta Vadeli Program'da (OVP) yer alan 2013 yılına ilişkin çok sayıda ekonomik veri ya revizyona uğradı ya da önümüzdeki günlerde yeniden belirlenecek.
Geçen yıl Ekim ayında açıklanan OVP'de ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 4 olacağı tahmin edilmişti. Ancak bu hedefin tutmayacağı yıl bitmeden anlaşıldı. Büyümenin yüzde 3'ün bir miktar üzerinde olacağı tahmini hem Başbakan Yardımcısı Ali Babacan hem de Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan tarafından da açıklandı.
Peki ekonomik hedeflerden neden uzaklaşıldı?
ABD Merkez Bankası'nın (Fed) krizden çıkış strateji olarak belirlediği parasal genişleme politikasında frene basacağı beklentisi Türkiye gibi çok sayıda gelişmekte olan ülke piyasalarında sarsıntıya neden oldu. Mayıs ayında başlayan bu çalkantı hala sürüyor. Fed'den gelecek her açıklama piyasalar için kritik öneme sahip. Fed'in her ay yaptığı 85 milyar dolarlık tahvil alımıyla yaratılan likidite gelişen ülke piyasalarında bahar havası yaratmıştı. Şimdi bu trendin tersine dönüyor olması başka bir ifadeyle paranın anavatanına dönmesi gelişen ülke para birimlerinde hızlı değer kayıplarına neden oluyor. Hindistan Rupisi, Brezilya Reali, Endonezya para birimi Rupiah bu süreçte dolar karşısında Türk Lirası gibi sert düştü.
Kurlarda ve faizde yaşanan artış borsada yaşanan düşüş ekonomik aktiviteye yavaşlama olarak yansıyor.
Bölgede yaşanan siyasi çalkantılar da (Mısır ve Suriye) yine piyasalardaki gerginliği artırıyor. Mısır'daki askeri darbe ve son olarak Suriye'ye yapılması beklenen olası bir askeri müdahale Türkiye için kritik öneme sahip petrol fiyatlarını anında etkiliyor. Öyleki savaş endişeleri nedeniyle Brent türü petrolün varil fiyatı geçen hafta 117 doları açmıştı. Müdahalenin gecikeceği beklentileri petrolü 114 dolara düşürdü.
Petrolde yaşanan her artış Türkiye'nin enerji ithalatı faturasını kabartıyor ve dış ticaret dengesinde açık büyüyor. Petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık artış Türkiye'nin cari açığını yıllık bazda 4.7 milyar dolar artırıyor. OVP'de belirlenen hedefler petrolün varilinin 110 dolar civarında olacağı varsayımına göre oluşturulmuştu. Yılbaşından bu yana geçen sürede ortalama petrol fiyatı 108 dolar seviyelerinde. Yani hedeflerle şimdilik uyumlu. Ancak gerginliklerin artmasına paralel petrolde yaşanan artış ortalamayı yukarı çekecek ve dış ticaret üzerinde olumsuz etki daha da hissedilecek. 2 TL'nin üzerine çıkan dolar OVP'te 1.8310 TL olarak hesaplara dahil edilmişti.
Ali Babacan, önceki gün yaptığı açıklamada yeni OVP'nin Kurban Bayramı'ndan önce açıklanacağını duyurdu. Yeni OVP'te bu yıla ve gelecek yıla ilişkin rakamlarda önemli revizyonlar görülebilir.
1. BÜYÜME: OVP'de bu yılki büyümenin yüzde 4 olacağı hedeflenmişti. Ancak ekonomi yönetimi bu rakamın tutmayacağını açıkladı.
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, 2013 yılında büyümenin yüzde 3’ün hafif üzerinde gelebileceğini belirtti. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan da benzer açıklamalarda bulundu.
2. ENFLASYON: Bu yıl için yüzde 5.3 olacağı açıklanan enflasyon hedefi geçtiğimiz aylarda revize edildi. Merkez Bankası, yıl sonu enflasyon tahminini 0.9 puan artırarak yüzde 6.2'ye çıkarmıştı. Ancak piyasalardaki genel beklenti bu tahminin de tutmayacağı yönünde. Dün açıklanan Ağustos ayı enflasyon rakamlarının ardından yılsonu enflasyon tahmini yüzde 7.5 civarına oluştu. Kurlardaki artış, akaryakıt zamları enflasyon üzerinde baskı oluşturuyor.
3. İHRACAT: OVP'de belirlenen 158 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşılması mucizelere kalmış durumda. Küresel ekonomide yaşanan durgunluk Türkiye'nin ihracatını olumsuz etkiliyor. TL'de yaşanan değer kaybı ihracat açısından bir avantaja dönüşmedi. Çünkü TL ile birlikte çok sayıda ülke para birimi ya aynı oranda ya da daha yüksek oranda değer kaybetti.
4- CARİ AÇIK: Cari işlemler dengesinin bu yıl 60.7 milyar dolar açık vereceği tahmin ediliyordu. Hem petrol fiyatlarında yaşanan yükseliş hem ihracattaki büyüme hızındaki azalış, hem de TL'deki değer kaybı cari açığın hedefin üzerine çıkmasına neden olabilir.
5-BÜTÇE: Bütçenin bu yıl 33.9 milyar TL açık vereceği hedeflenmişti. Şu aşamada bu hedeften büyük bir sapma yok. Ancak Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ağustos ayı gerçekleşmelerini açıkladığı dün, bütçe açığının yıl sonu için öngörülen 34 milyar TL’nin altında kalabileceğini söyledi.
Ekonomide bu yıl için belirlenen hedeflerin büyük bölümü tutturulamayacak. Geçen yıl açıklanan Orta Vadeli Program'da (OVP) yer alan 2013 yılına ilişkin çok sayıda ekonomik veri ya revizyona uğradı ya da önümüzdeki günlerde yeniden belirlenecek.
Geçen yıl Ekim ayında açıklanan OVP'de ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 4 olacağı tahmin edilmişti. Ancak bu hedefin tutmayacağı yıl bitmeden anlaşıldı. Büyümenin yüzde 3'ün bir miktar üzerinde olacağı tahmini hem Başbakan Yardımcısı Ali Babacan hem de Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan tarafından da açıklandı.
Peki ekonomik hedeflerden neden uzaklaşıldı?
ABD Merkez Bankası'nın (Fed) krizden çıkış strateji olarak belirlediği parasal genişleme politikasında frene basacağı beklentisi Türkiye gibi çok sayıda gelişmekte olan ülke piyasalarında sarsıntıya neden oldu. Mayıs ayında başlayan bu çalkantı hala sürüyor. Fed'den gelecek her açıklama piyasalar için kritik öneme sahip. Fed'in her ay yaptığı 85 milyar dolarlık tahvil alımıyla yaratılan likidite gelişen ülke piyasalarında bahar havası yaratmıştı. Şimdi bu trendin tersine dönüyor olması başka bir ifadeyle paranın anavatanına dönmesi gelişen ülke para birimlerinde hızlı değer kayıplarına neden oluyor. Hindistan Rupisi, Brezilya Reali, Endonezya para birimi Rupiah bu süreçte dolar karşısında Türk Lirası gibi sert düştü.
Kurlarda ve faizde yaşanan artış borsada yaşanan düşüş ekonomik aktiviteye yavaşlama olarak yansıyor.
Bölgede yaşanan siyasi çalkantılar da (Mısır ve Suriye) yine piyasalardaki gerginliği artırıyor. Mısır'daki askeri darbe ve son olarak Suriye'ye yapılması beklenen olası bir askeri müdahale Türkiye için kritik öneme sahip petrol fiyatlarını anında etkiliyor. Öyleki savaş endişeleri nedeniyle Brent türü petrolün varil fiyatı geçen hafta 117 doları açmıştı. Müdahalenin gecikeceği beklentileri petrolü 114 dolara düşürdü.
Petrolde yaşanan her artış Türkiye'nin enerji ithalatı faturasını kabartıyor ve dış ticaret dengesinde açık büyüyor. Petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık artış Türkiye'nin cari açığını yıllık bazda 4.7 milyar dolar artırıyor. OVP'de belirlenen hedefler petrolün varilinin 110 dolar civarında olacağı varsayımına göre oluşturulmuştu. Yılbaşından bu yana geçen sürede ortalama petrol fiyatı 108 dolar seviyelerinde. Yani hedeflerle şimdilik uyumlu. Ancak gerginliklerin artmasına paralel petrolde yaşanan artış ortalamayı yukarı çekecek ve dış ticaret üzerinde olumsuz etki daha da hissedilecek. 2 TL'nin üzerine çıkan dolar OVP'te 1.8310 TL olarak hesaplara dahil edilmişti.
Ali Babacan, önceki gün yaptığı açıklamada yeni OVP'nin Kurban Bayramı'ndan önce açıklanacağını duyurdu. Yeni OVP'te bu yıla ve gelecek yıla ilişkin rakamlarda önemli revizyonlar görülebilir.
1. BÜYÜME: OVP'de bu yılki büyümenin yüzde 4 olacağı hedeflenmişti. Ancak ekonomi yönetimi bu rakamın tutmayacağını açıkladı.
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, 2013 yılında büyümenin yüzde 3’ün hafif üzerinde gelebileceğini belirtti. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan da benzer açıklamalarda bulundu.
2. ENFLASYON: Bu yıl için yüzde 5.3 olacağı açıklanan enflasyon hedefi geçtiğimiz aylarda revize edildi. Merkez Bankası, yıl sonu enflasyon tahminini 0.9 puan artırarak yüzde 6.2'ye çıkarmıştı. Ancak piyasalardaki genel beklenti bu tahminin de tutmayacağı yönünde. Dün açıklanan Ağustos ayı enflasyon rakamlarının ardından yılsonu enflasyon tahmini yüzde 7.5 civarına oluştu. Kurlardaki artış, akaryakıt zamları enflasyon üzerinde baskı oluşturuyor.
3. İHRACAT: OVP'de belirlenen 158 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşılması mucizelere kalmış durumda. Küresel ekonomide yaşanan durgunluk Türkiye'nin ihracatını olumsuz etkiliyor. TL'de yaşanan değer kaybı ihracat açısından bir avantaja dönüşmedi. Çünkü TL ile birlikte çok sayıda ülke para birimi ya aynı oranda ya da daha yüksek oranda değer kaybetti.
4- CARİ AÇIK: Cari işlemler dengesinin bu yıl 60.7 milyar dolar açık vereceği tahmin ediliyordu. Hem petrol fiyatlarında yaşanan yükseliş hem ihracattaki büyüme hızındaki azalış, hem de TL'deki değer kaybı cari açığın hedefin üzerine çıkmasına neden olabilir.
5-BÜTÇE: Bütçenin bu yıl 33.9 milyar TL açık vereceği hedeflenmişti. Şu aşamada bu hedeften büyük bir sapma yok. Ancak Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ağustos ayı gerçekleşmelerini açıkladığı dün, bütçe açığının yıl sonu için öngörülen 34 milyar TL’nin altında kalabileceğini söyledi.