Türkiye Varlık Fonu kanun tasarısı TBMM'ye gönderildi
Türkiye Varlık Fonu Kurulması ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnameler Hakkında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı TBMM'ye gönderildi.
Türkiye'nin ekonomik büyümesine gelecek 10 yılda yıllık yüzde 1.5 ilave katkı sağlaması hedeflenen Türkiye Varlık Fonu'nun kurulmasına ilişkin kanun tasarısı TBMM'ye gönderildi.
Söz konusu tasarı vergi, enerji kamulaştırma ve yatırımların teşviki gibi önemli alanlarda düzenlemeler yapılmasını öngörüyor.
Türkiye Varlık Fonu Kurulması ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnameler Hakkında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, G20 ülkeleri arasında ulusal bir varlık fonu olmayan tek ülke olan Türkiye'nin bu alandaki eksikliğinin giderilmesini amaçlıyor.
Tasarıya göre, Başbakanlığa bağlı, ana faaliyet konusu fonların kurulması ve yönetimi olan, profesyonel yönetim ilkelerine göre yönetilen, özel hukuk hükümlerine tabi Türkiye Varlık Yönetimi Anonim Şirketi kurulacak. Şirket, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte ticaret siciline resen tescil olunacak.
Borsalarda işlem gören yerli ve yabancı şirketlerin hisse senetleri, Türkiye'de kurulan ihraççılara ait paylar, alım satımı yapılabilen yabancı kamu, özel sektör ve kamu borçlanma araçları, ihraççı payları, vadeli mevduat, katılma hesabı, tüm tahsisli Hazine taşınmazları ve mevduat sertifikaları, altın ve diğer kıymetli madenler ile bu madenlere dayalı olarak ihraç edilen sermaye piyasası araçları, şirket tarafından Türkiye Varlık Fonu adına gerçekleştirilecek.
Fon katılma payları, repo ve ters repo işlemleri, kira sertifikaları, gayrimenkul sertifikaları, varantlar ve sertifikalar, takasbank para piyasası işlemleri, türev araç işlemlerinin nakit teminatları ve primleri, özel tasarlanmış yabancı yatırım araçları ve ikraz iştirak senetleri, ulusal yatırımlar ile uluslararası alanlarda diğer devletler veya yabancı şirketler tarafından yapılacak yatırımlara iştirak ve diğer yatırım araçları işlemleri de şirket tarafından Fon adına yapılacak.
Türk Ticaret Kanunu'na tabi olmaksızın paylara tanınacak imtiyazlar, tasfiye, devir, birleşme, fesih, organlar, komiteler, bunların oluşumu, görev yetki ve sorumlulukları, hesapları ve karlarının dağıtımının yer aldığı esas sözleşmesi doğrudan tescil ve ilan edilecek.
Kuruluş sermayesi 50 milyon lira
Şirketin 50 milyon ira olan kuruluş sermayesi, Özelleştirme Fonu'ndan karşılanacak.
Şirket tarafından Türkiye Varlık Fonu kurulacak. Ayrıca gerek görülmesi halinde, Türkiye Varlık Fonu'na bağlı alt fonlar kurulabilecek.
Tasarıyla, Türkiye Varlık Fonu'nun kaynakları da belirleniyor.
Türkiye Varlık Fonu'nun kaynakları; Özelleştirme Yüksek Kurulunca özelleştirme kapsam ve programında bulunan ve fona devrine karar verilen kuruluş ve varlıklar ile Özelleştirme Fonu'ndan fona aktarılmasına karar verilen nakit fazlasından oluşacak.
Fonun kaynakları arasında Bakanlar Kurulunca fona aktarılmasına veya şirket tarafından yönetilmesine karar verilen kamu kesimine dair kamu kurum ve kuruluşlarının tasarrufu altında bulunan ihtiyaç fazlası gelir, kaynak ve varlıklar ile fon tarafından yurt içi ve yurt dışı sermaye ve para piyasalarından sağlanan finansman ve kaynaklar da yer alacak.
Türkiye Varlık Fonu'na devredilen varlıklar ve haklarla şirket tarafından gerçekleştirilen faaliyetler neticesinde elde edilen, tescile tabi olabilen diğer her türlü değer, ilgili siciline veya kütüğüne Türkiye Varlık Fonu adına tescil edilecek.
Bağımsız denetçiler denetleyecek
Şirketin ve Türkiye Varlık Fonu'nun finansal tabloları, bağımsız denetçi tarafından denetlenecek.
Şirket, Türkiye Varlık Fonu ve bu düzenleme çerçevesinde kurulacak veya pay sahibi olunacak diğer şirket ve fonların denetimi Sayıştay Kanunu'na tabi olmayacak.
Tasarıyla Türkiye Varlık Fonu'nun mal varlığı güvence altına alınıyor. Türkiye Varlık Fonu'nun mal varlığı, şirketin mal varlığından ayrılıyor. Buna göre, Türkiye Varlık Fonu'nun mal varlığı ile şirketin yönettiği varlık ve haklar, şirketin mal varlığından ayrı olacak.
Türkiye Varlık Fonu'nun mal varlığı, fon hesabına olması şartıyla Türkiye Varlık Fonu ve alt fonların yapmaya yetkili olduğu faaliyetlere ilişkin iş ve işlemler haricinde teminat gösterilemeyecek ve rehin edilemeyecek, başka bir amaçla tasarruf edilemeyecek, kamu alacaklarının tahsili amacı da dahil olmak üzere haczedilemeyecek, üzerine ihtiyati tedbir konulamayacak ve iflas masasına dahil edilemeyecek.
Kurulacak Türkiye Varlık Yönetimi Anonim Şirketi ile Türkiye Varlık Fonu, buna göre kurulacak şirket ve alt fonlar Gelir ve Kurumlar Vergisi'nden muaf olacak. Bu muafiyet, Türkiye Varlık Fonu ve şirket kazanç ve iratları üzerinden Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yapılacak vergi kesintilerini de kapsayacak. Şirket ve Türkiye Varlık Fonu, elektrik ve havagazı tüketim vergisi ve yangın sigortası vergisi hariç olmak üzere Belediye Gelirleri Kanunu gereğince alınan vergi, harç, katılma payı ile tasdik ücretlerinden, sahip olduğu taşınmazlar dolayısıyla emlak vergisinden, satın alınan ve satılan taşınmazlar ile ilgili olarak tapu ve kadastro döner sermaye bedellerinden ve her türlü dava ve icra işlemlerinde teminat yatırma mükellefiyetlerinden muaf tutulacak.
Şirket ve Türkiye Varlık Fonu'nun kuruluş ve tescil işlemleri ile esas sözleşmesinin tescil ve ilan işlemleri de dahil olmak üzere faaliyetleri kapsamında gerçekleştirdikleri işlemlerle ilgili düzenlenen tüm kağıtlar damga vergisinden, tüm iş ve işlemleri her türlü harçtan, her ne nam adı altında olursa olsun nakden veya hesaben banka ve sigorta muameleleri vergisi mükelleflerine ödedikleri tutarlar ile her ne nam adı altında olursa olsun nakden veya hesaben lehe aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden, her türlü kredi kullanımları işlemleri kaynak kullanımını destekleme fonundan istisna olacak.
Kısıtlamalara tabi olmayacak
Şirket ile bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ile Türkiye Varlık Fonu ve alt fonları, kamu iktisadi teşebbüsleri de dahil, sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan veya özel kanunla kurulan kamu kurum, kuruluş ve ortaklıklarına uygulanan mevzuat, uygulama ve kısıtlamalara tabi olmayacak.
Aralarında Devlet Memurları Kanunu, KİT ile Fonların TBMM tarafından Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun da olmak üzere çok sayıdaki kanundaki hükümler, Türkiye Varlık Fonu ve Şirket ile şirket tarafından kurulan diğer şirketler hakkında uygulanmayacak.
Kamu kurum ve kuruluşlarına personel alınmasına dair ilgili mevzuat hükümleri şirket tarafından istihdam edilecek personel hakkında uygulanmayacak.
Şirket tarafından kurulacak varlık kiralama şirketleri, Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde kurulan varlık kiralama şirketlerine tanınan tüm hak, istisna, indirim ve muafiyetlerden yararlanacak.
Bu düzenleme uyarınca kurulan varlık kiralama şirketleri, ihraç ettikleri menkul kıymetlere ilişkin, ihraççıların tabi olduğu Borsa İstanbul Anonim Şirketine ödenmesi gereken kayıt ücreti ve kotasyon ücretinden muaf olacak.
Temapark ve hayvanat bahçesi için düzenleme
Defin ruhsatı belediye tabipleri, toplum sağlığı merkezi tabipleri ile aile hekimlerince mevtanın muayenesinden sonra verilecek ve bu ruhsatın yerleşim yeri bazında hangi tabiplerce verileceği Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından belirlenecek.
Tasarıyla, Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ) içinde yapılmakta olan temapark ve hayvanat bahçesi, rekreasyon alanları ve buraya gelecek ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karşılayacak yapıların yer aldığı alanın bedelsiz olarak Ankara Büyükşehir Belediyesine 29 yıllığına tahsisi sağlanıyor. Yapılarla ilgili her türlü ölçekteki imar planı, proje, ruhsat ve benzeri işlemler, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve ilgili diğer mevzuatta yer alan kısıtlamalara tabi olmaksızın Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılacak.
Ankara Büyükşehir Belediyesine tahsis edilen alanlar, Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında yapılacak protokolle 29 yıl süreyle bedelsiz olarak Ankara Büyükşehir Belediyesine tahsis edilecek. Tahsis süresinin sonunda alan içerisinde yer alan her türlü yapı, tesis ve malzeme bedelsiz olarak Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğüne devredilecek.
Ankara Büyükşehir Belediyesine tahsis edilen alanlar, Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun kapsamında yenileme alanı olarak belirlenmiş sayılacak. Buna göre Ankara Büyükşehir Belediyesine tahsis edilen alan içerisindeki işletmeler, tahsis amacına uygun olarak Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından azami 29 yıl süre ile üçüncü şahıslara kiraya verilebilecek.
Enerji tasarrufu için teşvik
DSİ Genel Müdürlüğü muhasebe hizmetlerinin 5 yıl daha süreyle Maliye Bakanlığı personelince yürütülmesi için değişiklik yapılıyor.
Tapuda kişiler adına kayıtlı iken, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce mahkemelerce orman sınırları içerisinde kaldığı gerekçesiyle tapusu iptal edilerek verilen müsadere kararı gereğince Orman Genel Müdürlüğü sabit kıymetine alınan fabrika veya ticarethane niteliğindeki bina ve tesislerin üzerinde yer aldığı devlet ormanlarının tapu sicilindeki vasfı halihazır durumuna uygun olarak tahsis edilecek ve orman tahdit sınırları da buna göre düzeltilecek. Bu yerlere karşılık Hazine'nin özel mülkiyetinde veya devletin tasarrufunda bulunan taşınmazlardan orman kurmaya uygun olan, iki katı yüzölçümündeki taşınmazlar, orman olarak tahsis edilecek.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının açılış izniyle faaliyet gösteren özel kreş ve gündüz bakımevlerine de beş vergilendirme dönemi boyunca elde edilen kazançlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi'nden istisna tutulacak.
Tasarıyla gayrimenkul sahiplerince yapılan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamaların, doğrudan gider olarak indirilebilmesine imkan sağlanıyor.
Kaynak:Dünya
Söz konusu tasarı vergi, enerji kamulaştırma ve yatırımların teşviki gibi önemli alanlarda düzenlemeler yapılmasını öngörüyor.
Türkiye Varlık Fonu Kurulması ile Bazı Kanun Hükmünde Kararnameler Hakkında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, G20 ülkeleri arasında ulusal bir varlık fonu olmayan tek ülke olan Türkiye'nin bu alandaki eksikliğinin giderilmesini amaçlıyor.
Tasarıya göre, Başbakanlığa bağlı, ana faaliyet konusu fonların kurulması ve yönetimi olan, profesyonel yönetim ilkelerine göre yönetilen, özel hukuk hükümlerine tabi Türkiye Varlık Yönetimi Anonim Şirketi kurulacak. Şirket, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte ticaret siciline resen tescil olunacak.
Borsalarda işlem gören yerli ve yabancı şirketlerin hisse senetleri, Türkiye'de kurulan ihraççılara ait paylar, alım satımı yapılabilen yabancı kamu, özel sektör ve kamu borçlanma araçları, ihraççı payları, vadeli mevduat, katılma hesabı, tüm tahsisli Hazine taşınmazları ve mevduat sertifikaları, altın ve diğer kıymetli madenler ile bu madenlere dayalı olarak ihraç edilen sermaye piyasası araçları, şirket tarafından Türkiye Varlık Fonu adına gerçekleştirilecek.
Fon katılma payları, repo ve ters repo işlemleri, kira sertifikaları, gayrimenkul sertifikaları, varantlar ve sertifikalar, takasbank para piyasası işlemleri, türev araç işlemlerinin nakit teminatları ve primleri, özel tasarlanmış yabancı yatırım araçları ve ikraz iştirak senetleri, ulusal yatırımlar ile uluslararası alanlarda diğer devletler veya yabancı şirketler tarafından yapılacak yatırımlara iştirak ve diğer yatırım araçları işlemleri de şirket tarafından Fon adına yapılacak.
Türk Ticaret Kanunu'na tabi olmaksızın paylara tanınacak imtiyazlar, tasfiye, devir, birleşme, fesih, organlar, komiteler, bunların oluşumu, görev yetki ve sorumlulukları, hesapları ve karlarının dağıtımının yer aldığı esas sözleşmesi doğrudan tescil ve ilan edilecek.
Kuruluş sermayesi 50 milyon lira
Şirketin 50 milyon ira olan kuruluş sermayesi, Özelleştirme Fonu'ndan karşılanacak.
Şirket tarafından Türkiye Varlık Fonu kurulacak. Ayrıca gerek görülmesi halinde, Türkiye Varlık Fonu'na bağlı alt fonlar kurulabilecek.
Tasarıyla, Türkiye Varlık Fonu'nun kaynakları da belirleniyor.
Türkiye Varlık Fonu'nun kaynakları; Özelleştirme Yüksek Kurulunca özelleştirme kapsam ve programında bulunan ve fona devrine karar verilen kuruluş ve varlıklar ile Özelleştirme Fonu'ndan fona aktarılmasına karar verilen nakit fazlasından oluşacak.
Fonun kaynakları arasında Bakanlar Kurulunca fona aktarılmasına veya şirket tarafından yönetilmesine karar verilen kamu kesimine dair kamu kurum ve kuruluşlarının tasarrufu altında bulunan ihtiyaç fazlası gelir, kaynak ve varlıklar ile fon tarafından yurt içi ve yurt dışı sermaye ve para piyasalarından sağlanan finansman ve kaynaklar da yer alacak.
Türkiye Varlık Fonu'na devredilen varlıklar ve haklarla şirket tarafından gerçekleştirilen faaliyetler neticesinde elde edilen, tescile tabi olabilen diğer her türlü değer, ilgili siciline veya kütüğüne Türkiye Varlık Fonu adına tescil edilecek.
Bağımsız denetçiler denetleyecek
Şirketin ve Türkiye Varlık Fonu'nun finansal tabloları, bağımsız denetçi tarafından denetlenecek.
Şirket, Türkiye Varlık Fonu ve bu düzenleme çerçevesinde kurulacak veya pay sahibi olunacak diğer şirket ve fonların denetimi Sayıştay Kanunu'na tabi olmayacak.
Tasarıyla Türkiye Varlık Fonu'nun mal varlığı güvence altına alınıyor. Türkiye Varlık Fonu'nun mal varlığı, şirketin mal varlığından ayrılıyor. Buna göre, Türkiye Varlık Fonu'nun mal varlığı ile şirketin yönettiği varlık ve haklar, şirketin mal varlığından ayrı olacak.
Türkiye Varlık Fonu'nun mal varlığı, fon hesabına olması şartıyla Türkiye Varlık Fonu ve alt fonların yapmaya yetkili olduğu faaliyetlere ilişkin iş ve işlemler haricinde teminat gösterilemeyecek ve rehin edilemeyecek, başka bir amaçla tasarruf edilemeyecek, kamu alacaklarının tahsili amacı da dahil olmak üzere haczedilemeyecek, üzerine ihtiyati tedbir konulamayacak ve iflas masasına dahil edilemeyecek.
Kurulacak Türkiye Varlık Yönetimi Anonim Şirketi ile Türkiye Varlık Fonu, buna göre kurulacak şirket ve alt fonlar Gelir ve Kurumlar Vergisi'nden muaf olacak. Bu muafiyet, Türkiye Varlık Fonu ve şirket kazanç ve iratları üzerinden Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yapılacak vergi kesintilerini de kapsayacak. Şirket ve Türkiye Varlık Fonu, elektrik ve havagazı tüketim vergisi ve yangın sigortası vergisi hariç olmak üzere Belediye Gelirleri Kanunu gereğince alınan vergi, harç, katılma payı ile tasdik ücretlerinden, sahip olduğu taşınmazlar dolayısıyla emlak vergisinden, satın alınan ve satılan taşınmazlar ile ilgili olarak tapu ve kadastro döner sermaye bedellerinden ve her türlü dava ve icra işlemlerinde teminat yatırma mükellefiyetlerinden muaf tutulacak.
Şirket ve Türkiye Varlık Fonu'nun kuruluş ve tescil işlemleri ile esas sözleşmesinin tescil ve ilan işlemleri de dahil olmak üzere faaliyetleri kapsamında gerçekleştirdikleri işlemlerle ilgili düzenlenen tüm kağıtlar damga vergisinden, tüm iş ve işlemleri her türlü harçtan, her ne nam adı altında olursa olsun nakden veya hesaben banka ve sigorta muameleleri vergisi mükelleflerine ödedikleri tutarlar ile her ne nam adı altında olursa olsun nakden veya hesaben lehe aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden, her türlü kredi kullanımları işlemleri kaynak kullanımını destekleme fonundan istisna olacak.
Kısıtlamalara tabi olmayacak
Şirket ile bağlı ortaklıkları ve iştirakleri ile Türkiye Varlık Fonu ve alt fonları, kamu iktisadi teşebbüsleri de dahil, sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan veya özel kanunla kurulan kamu kurum, kuruluş ve ortaklıklarına uygulanan mevzuat, uygulama ve kısıtlamalara tabi olmayacak.
Aralarında Devlet Memurları Kanunu, KİT ile Fonların TBMM tarafından Denetlenmesinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun da olmak üzere çok sayıdaki kanundaki hükümler, Türkiye Varlık Fonu ve Şirket ile şirket tarafından kurulan diğer şirketler hakkında uygulanmayacak.
Kamu kurum ve kuruluşlarına personel alınmasına dair ilgili mevzuat hükümleri şirket tarafından istihdam edilecek personel hakkında uygulanmayacak.
Şirket tarafından kurulacak varlık kiralama şirketleri, Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun çerçevesinde kurulan varlık kiralama şirketlerine tanınan tüm hak, istisna, indirim ve muafiyetlerden yararlanacak.
Bu düzenleme uyarınca kurulan varlık kiralama şirketleri, ihraç ettikleri menkul kıymetlere ilişkin, ihraççıların tabi olduğu Borsa İstanbul Anonim Şirketine ödenmesi gereken kayıt ücreti ve kotasyon ücretinden muaf olacak.
Temapark ve hayvanat bahçesi için düzenleme
Defin ruhsatı belediye tabipleri, toplum sağlığı merkezi tabipleri ile aile hekimlerince mevtanın muayenesinden sonra verilecek ve bu ruhsatın yerleşim yeri bazında hangi tabiplerce verileceği Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından belirlenecek.
Tasarıyla, Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ) içinde yapılmakta olan temapark ve hayvanat bahçesi, rekreasyon alanları ve buraya gelecek ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karşılayacak yapıların yer aldığı alanın bedelsiz olarak Ankara Büyükşehir Belediyesine 29 yıllığına tahsisi sağlanıyor. Yapılarla ilgili her türlü ölçekteki imar planı, proje, ruhsat ve benzeri işlemler, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve ilgili diğer mevzuatta yer alan kısıtlamalara tabi olmaksızın Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılacak.
Ankara Büyükşehir Belediyesine tahsis edilen alanlar, Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü ile Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında yapılacak protokolle 29 yıl süreyle bedelsiz olarak Ankara Büyükşehir Belediyesine tahsis edilecek. Tahsis süresinin sonunda alan içerisinde yer alan her türlü yapı, tesis ve malzeme bedelsiz olarak Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğüne devredilecek.
Ankara Büyükşehir Belediyesine tahsis edilen alanlar, Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun kapsamında yenileme alanı olarak belirlenmiş sayılacak. Buna göre Ankara Büyükşehir Belediyesine tahsis edilen alan içerisindeki işletmeler, tahsis amacına uygun olarak Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından azami 29 yıl süre ile üçüncü şahıslara kiraya verilebilecek.
Enerji tasarrufu için teşvik
DSİ Genel Müdürlüğü muhasebe hizmetlerinin 5 yıl daha süreyle Maliye Bakanlığı personelince yürütülmesi için değişiklik yapılıyor.
Tapuda kişiler adına kayıtlı iken, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce mahkemelerce orman sınırları içerisinde kaldığı gerekçesiyle tapusu iptal edilerek verilen müsadere kararı gereğince Orman Genel Müdürlüğü sabit kıymetine alınan fabrika veya ticarethane niteliğindeki bina ve tesislerin üzerinde yer aldığı devlet ormanlarının tapu sicilindeki vasfı halihazır durumuna uygun olarak tahsis edilecek ve orman tahdit sınırları da buna göre düzeltilecek. Bu yerlere karşılık Hazine'nin özel mülkiyetinde veya devletin tasarrufunda bulunan taşınmazlardan orman kurmaya uygun olan, iki katı yüzölçümündeki taşınmazlar, orman olarak tahsis edilecek.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının açılış izniyle faaliyet gösteren özel kreş ve gündüz bakımevlerine de beş vergilendirme dönemi boyunca elde edilen kazançlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi'nden istisna tutulacak.
Tasarıyla gayrimenkul sahiplerince yapılan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamaların, doğrudan gider olarak indirilebilmesine imkan sağlanıyor.
Kaynak:Dünya