Kıdemde prim ve getirisi tartışılıyor
Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda ele alınacak olan kıdem tazminatında ana çalışma konusunu fonun prim oranı ve getirileri oluşturuyor.
Kıdem tazminatına yönelik yapılan düzenleme taslağı Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda ele alınacak. DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre, çalışmanın temelini oluşturulacak fonun prim oranı ve olası getirileri oluşturuyor. Buna bağlı olarak fonda çeşitli ücret artışları ve oluşacak primin nemasına bağlı olarak senaryolar değerlendirildi. Çalışmaların 10, 15, 25 ve 35 yıllık prim toplama sürelerindeki olası getiri hesaplamaları yapıldı.
Baz senaryoya göre, ücretten yapılacak % 3 ile 6 arasında prim ve neması 1 yıllık çalışma için 1 ay tazminat almayı mümkün kılıyor. Bunun için fonun ortalama en az %4 reel getiri sağlaması, ücretin de yıllar içinde ortalama %2.5 oranında reel artış görmesi gerekiyor. Bu senaryo, 15 yıl boyunca fondan herhangi bir çekiş yapılmaması halinde geçerli. 10 yıl çekilmeme halinde ise her bir çalışma yılına 1 ücret karşılığı oluşmuyor. Bu hesaplamalar, mevcut kıdem tazminatı düzenlemesinde, çalışanın bordrosundaki son ücreti kıdeme tazminatına esas tutar olarak belirlenmesi esası anlamına gelmiyor. Ortalama ücrete bağlı bir tahmini sayı olarak hesaplanıyor.
Tazminatta ağırlıklı ücret hesabı
Üzerinde çalışılan senaryolara göre fonda biriken tutarın 20 yıldan daha uzun sürelerle çekilmemesi halinde, her bir çalışma yılı için, yıllar içindeki ortalama aylık ücretin üzerinde nema getirisi elde etme imkanı da doğuyor. Yüzde 6’ya yaklaşan primlerde düşük nema gelirlerinde bile 20.5 aylık ücrete kadar tazminat alma imkanı görünüyor. Burada da hesaplama yine son ücret üzerinden değil, yıllar içindeki ücretin ağırlıklandırılmış ortalamasına göre yapılıyor. Fondan 35 yıl boyunca çekim yapılmaz ve ortalama %3-5 arasında prim kesintisi ve reel ücretin de yıllık ortalama 1.5-2.5 arasında arttığı varsayımları altında yıl başına aylık tazminat karşılığı 33-40 ay arasında değişiyor.
Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda fonun bu senaryolar altında nasıl kurgulanacağı karara bağlanacak. Buna bağlı olarak fondan ölüm, maluliyet gibi istisna durumlar dışında, işten ayrılma ve emeklilik halinde çekilmelerine yönelik temel unsurların karara bağlanacağı vurgulandı.
Devlet desteği
Fonun oluşumunda işçiye herhangi bir yük getirmemek, primin tamamının işveren tarafından ödenmesine yönelik yaklaşım korunuyor. Ancak %6’lara yaklaşan prim oranının işçi ücretlerini aşağı itmesi, kayıtdışılığı özendirmesi riskine bağlı olarak devletin de destek vermesi konusunda bir yol aranacak.
Baz senaryoya göre, ücretten yapılacak % 3 ile 6 arasında prim ve neması 1 yıllık çalışma için 1 ay tazminat almayı mümkün kılıyor. Bunun için fonun ortalama en az %4 reel getiri sağlaması, ücretin de yıllar içinde ortalama %2.5 oranında reel artış görmesi gerekiyor. Bu senaryo, 15 yıl boyunca fondan herhangi bir çekiş yapılmaması halinde geçerli. 10 yıl çekilmeme halinde ise her bir çalışma yılına 1 ücret karşılığı oluşmuyor. Bu hesaplamalar, mevcut kıdem tazminatı düzenlemesinde, çalışanın bordrosundaki son ücreti kıdeme tazminatına esas tutar olarak belirlenmesi esası anlamına gelmiyor. Ortalama ücrete bağlı bir tahmini sayı olarak hesaplanıyor.
Tazminatta ağırlıklı ücret hesabı
Üzerinde çalışılan senaryolara göre fonda biriken tutarın 20 yıldan daha uzun sürelerle çekilmemesi halinde, her bir çalışma yılı için, yıllar içindeki ortalama aylık ücretin üzerinde nema getirisi elde etme imkanı da doğuyor. Yüzde 6’ya yaklaşan primlerde düşük nema gelirlerinde bile 20.5 aylık ücrete kadar tazminat alma imkanı görünüyor. Burada da hesaplama yine son ücret üzerinden değil, yıllar içindeki ücretin ağırlıklandırılmış ortalamasına göre yapılıyor. Fondan 35 yıl boyunca çekim yapılmaz ve ortalama %3-5 arasında prim kesintisi ve reel ücretin de yıllık ortalama 1.5-2.5 arasında arttığı varsayımları altında yıl başına aylık tazminat karşılığı 33-40 ay arasında değişiyor.
Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda fonun bu senaryolar altında nasıl kurgulanacağı karara bağlanacak. Buna bağlı olarak fondan ölüm, maluliyet gibi istisna durumlar dışında, işten ayrılma ve emeklilik halinde çekilmelerine yönelik temel unsurların karara bağlanacağı vurgulandı.
Devlet desteği
Fonun oluşumunda işçiye herhangi bir yük getirmemek, primin tamamının işveren tarafından ödenmesine yönelik yaklaşım korunuyor. Ancak %6’lara yaklaşan prim oranının işçi ücretlerini aşağı itmesi, kayıtdışılığı özendirmesi riskine bağlı olarak devletin de destek vermesi konusunda bir yol aranacak.