Volvo: İsveç’in 850 milyar dolarlık hatası!
Yaklaşık 37 önce verilen hatalı bir kararın ardından İsveç bugün dünyanın en zengin ülkelerinden biri olma şansını kaçırdı. 1979 yılındaki Volvo genel kurulunda yüzde 6’lık fark ükeye 850 milyar dolara mal oldu!
paralimani.com Ekonomi Servisi
İsveç ve Norveç’in belki de daha önce hiçbir yerde okumadığınız hikayesi, Kuzey Norveç Denizi ile İsveçli otomobil devi Volvo’nun da garip öyküsü aynı zamanda.
Bundan 1814’ten 1905 yılına kadar aslırda bugünkü İsveç ve Norveç topraklarının bulunduğu yerde İsveç Norveç Birliği adında bir devlet bulunuyordu. Fakat 7 Haziran 1905 tarihinde Norveç’in bağımsızlığını tek taraflı olarak ilan etmesiyle iki ülke birbirinden ayrıldı. İşte bu tarih İsveç ve Norveç vatandaşlarının kaderinin de değiştiği tarih olarak kayıtlara geçti.
Aslında bundan 100 yıl önce iki ülkenin ayrılması gerçekleştiğinde İsveç sanayisini kurmaya başlamış, balıkçılık dışında reel endüstri kurma açısından Norveç’e göre daha gelişmiş ve kökeni de zaten çok daha eskiye dayanan bir devlet geleneğine sahip ülkeydi. Norveç ise İsveç’ten ayrılma kararını aldığında Kuzey Norveç Denizi’yle başbaşa kalmış bir balıkçı ülkesiydi.
Fakat 1971 yılında Kuzey Denizi’nde Norveç’in başlattığı petrol sondajı ve bundan sadece 8 yıl sonra Volvo’nun Genel Kurulu’nda alınan bir karar hem Norveç hem de İsveç açısından 850 milyar dolara ulaşan büyüklükte bir dönüm noktası oldu.
Bugün Norveç kişi başına düşen milli gelir bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biri olarak kabul edilirken, milli gelirinin yüzde 22’si petrol ve doğal gaz sektöründen geliyor. Ülkenin ulusal servet fonunda, her bir Norveçli başına 170 bin dolar bulunuyor.
İsveç içinse bu dev servetten yararlanma fırsatı 1979 yılında trajikomik bir şekilde uçmuş gitmiş durumda.
Şimdi hikayeyi başından sonuna bir anlatalım.
KUZEY DENİZİ'NDEKİ PETROLE ORTAK OLMAK İÇİN VOLVO'NUN YÜZDE 40'INI İSTEDİLER
1970’lerde Norveç sanayisi ciddi bir sermaye açığı içerisindeydi. Ve o tarihlerde henüz Norveç’in sahip olduğu petrol ve doğal gaz gibi kaynakların parasal boyutu da henüz bilinmiyordu. Norveç ile İsveç arasında başlayan ikili ticaret görüşmeleri sonucunda, İsveç Norveç’e kalas ve ülkenin en başarılı şirketi olan Volvo’nun yüzde 40 hissesini teklif etti. Karşılığında ise Kuzey Denizi’ndeki petrol varlıklarına İsveç ortak olacaktı.
Bunun için Norveç yasalarında tam 21 yasa değişikliği yapılması gerekiyor ve bunun Norveç Parlamentosu’nda onaylanması gerekiyordu. Dönemin Norveç hükümeti buna çoktan hazırdı. Öyle ya; karşılığında Volvo gibi dünyanın ne değerli şirketlerinden birinde Norveç devleti pay sahibi olacak ve üstelik İsveç’in eşsiz kalasları Norveç sanayiine kazandırılacaktı.
YÜZDE 66 'EVET' GEREKİYORDU, YÜZDE 60 'EVET' DEDİ
İsveç cephesinde ise yapılması gereken iki şey vardı. Bunlardan ilki İsveç’in doğal kaynaklarından biri olan kalasların Norveç’le paylaşılması için bir yasa çıkarmaktı. İkincisi ise Volvo’nun Genel Kurulu’nda nitelikli çoğunlukla Norveç devletine Volvo’nun yüzde 40 hissesinin devrini kabul ettirmekti. Bu da yüzde 66’lık bir “evet” oyu demekti genel kurulda.
Fakat Volvo genel kurulunda bugün İsveç’in belki de kafasını taşlara vurmasına neden olabilecek bir olay gerçekleşti ve Volvo hissedarlarının yüzde 40’ı, hisse devrine “hayır” dedi. Bu, yüzde 60’lık bir çoğunluğa ulaşmak demekti. Fakat ihtiyaç olan çoğunluk yüzde 66’ydı. Ve yüzde 6’lık bir fark nedeniyle Volvo genel kurulundan hisse devrine onay çıkmadı ve Norveç hükümetiyle yapılacak olan ikili ticaret anlaşması suya düştü.
ŞAKA GİBİ SEBEPLER: PETROL DENİZİ YERİNE YENİ BİR MODEL VOLVO MODELİ
Volvo hissedarlarının anlaşmayı kabul etmeme sebebi Volvo’ya biçilmiş olan değerin çok düşük olmasıydı. O dönem şirketin CEO’su olan Per Gyllenhammar, 2014 yılında bir talk Show programında yaptığı açıklamada bu kararı şöyle izah etmeye çalışıyordu: Devredilmeye çalışılan hisselerin bugünkü değeri 85 milyar dolar. Halbuki Norveç hükümeti bu hisselere toplam 90 milyon dolar değer biçiyordu. Yani yok parasına Volvo hisselerini kapatmaya çalışıyorlardı.
Gerçekten öyle miydi?
Volvo genel kurulunda alınan bu karardan sadece 31 yıl sonra yani 2010’da Çinli bir yatırımcı aynı hisseleri sadece 1.5 milyar dolar ödeyerek satın aldı.
Volvo’nun o tarihi genel kurulunda hayır oyu verilmesi için kampanya yürüten İsveç Hissedarlar Birliği Başkanı Hakan Gergils ise 2012 yılında yapılan bir röportajda, “O dönemde Kuzey Denizi’nde sahip olunan kaynağın büyüklüğü bilinmiyordu ve bunu çıkarmak için dev bir yatırım gerekiyordu. Bu yatırımı yapmak için Volvo’nun yeni bir model üretmekten vaz geçmesi demek şirketin geleceği açısından ölümcül bir hata olabilirdi” diyerek o dönemki kararın mantığını savundu.
DÜNYANIN EN ZENGİN SERVET FONU!
Peki gelinen noktaya şimdi biraz daha yakından bakalım. Norveç tamamen petrol gelirlerinden beslenen bir ulusal servet fonu kurdu. Norveç Hükümet Emeklilik Fonu adı verilen bu fon, dünyanın en zengin servet fonu olarak kabul ediliyor. İçinde biriken para ise 850 milyar dolar. Global sermaye piyasalarının yüzde 1’ini elinde bulunduruyor.
Norveç sadece 5 milyon nüfusa sahip. Bu da her bir Norveçli’nin ortalama fonda 170 bin dolarlık emeklilik parası bulunduğu anlamına geliyor.
Ayrıca Norveç Denizi'ndeki petrol ve doğalgaz rezervleri de tükenmiş değil. Yılda 100 milay dolardan fazla petrol ihracatı yapan bir ülke Norveç. En az 50 yıllık petrol ve 100 yıllık doğalgaz rezervinin daha bulunduğu hesaplanıyor.
850 MİLYAR DOLARLIK BALIK KAÇTI, ELDE 2.2 MİLYAR DOLARLIK ŞİRKET KALDI
İsveç’in en güvendiği markası Volvo ise 2.2 milyar dolar toplam piyasa değerine sahip. Çok basit bir hesapla o gün ortaya konulan anlaşma gerçekleşmiş olsaydı Volvo, dünyanın en büyük petrol rezervlerinden birine sadece yüzde 40 hissesini devrederek ortak olacaktı.
Rezervlerin bugün ulusal varlık fonunda biriktirdiği servetin 850 milyar dolar olduğu düşünüldüğünde yüzde 40'ı 850 milyar dolar yaratan bir şirket olma fırsatı sadece yüzde 6'lık bir oy farkıyla kaçtı demek hiç de yanlış olmayacak.
İsveç ve Norveç’in belki de daha önce hiçbir yerde okumadığınız hikayesi, Kuzey Norveç Denizi ile İsveçli otomobil devi Volvo’nun da garip öyküsü aynı zamanda.
Bundan 1814’ten 1905 yılına kadar aslırda bugünkü İsveç ve Norveç topraklarının bulunduğu yerde İsveç Norveç Birliği adında bir devlet bulunuyordu. Fakat 7 Haziran 1905 tarihinde Norveç’in bağımsızlığını tek taraflı olarak ilan etmesiyle iki ülke birbirinden ayrıldı. İşte bu tarih İsveç ve Norveç vatandaşlarının kaderinin de değiştiği tarih olarak kayıtlara geçti.
Aslında bundan 100 yıl önce iki ülkenin ayrılması gerçekleştiğinde İsveç sanayisini kurmaya başlamış, balıkçılık dışında reel endüstri kurma açısından Norveç’e göre daha gelişmiş ve kökeni de zaten çok daha eskiye dayanan bir devlet geleneğine sahip ülkeydi. Norveç ise İsveç’ten ayrılma kararını aldığında Kuzey Norveç Denizi’yle başbaşa kalmış bir balıkçı ülkesiydi.
Fakat 1971 yılında Kuzey Denizi’nde Norveç’in başlattığı petrol sondajı ve bundan sadece 8 yıl sonra Volvo’nun Genel Kurulu’nda alınan bir karar hem Norveç hem de İsveç açısından 850 milyar dolara ulaşan büyüklükte bir dönüm noktası oldu.
Bugün Norveç kişi başına düşen milli gelir bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biri olarak kabul edilirken, milli gelirinin yüzde 22’si petrol ve doğal gaz sektöründen geliyor. Ülkenin ulusal servet fonunda, her bir Norveçli başına 170 bin dolar bulunuyor.
İsveç içinse bu dev servetten yararlanma fırsatı 1979 yılında trajikomik bir şekilde uçmuş gitmiş durumda.
Şimdi hikayeyi başından sonuna bir anlatalım.
KUZEY DENİZİ'NDEKİ PETROLE ORTAK OLMAK İÇİN VOLVO'NUN YÜZDE 40'INI İSTEDİLER
1970’lerde Norveç sanayisi ciddi bir sermaye açığı içerisindeydi. Ve o tarihlerde henüz Norveç’in sahip olduğu petrol ve doğal gaz gibi kaynakların parasal boyutu da henüz bilinmiyordu. Norveç ile İsveç arasında başlayan ikili ticaret görüşmeleri sonucunda, İsveç Norveç’e kalas ve ülkenin en başarılı şirketi olan Volvo’nun yüzde 40 hissesini teklif etti. Karşılığında ise Kuzey Denizi’ndeki petrol varlıklarına İsveç ortak olacaktı.
Bunun için Norveç yasalarında tam 21 yasa değişikliği yapılması gerekiyor ve bunun Norveç Parlamentosu’nda onaylanması gerekiyordu. Dönemin Norveç hükümeti buna çoktan hazırdı. Öyle ya; karşılığında Volvo gibi dünyanın ne değerli şirketlerinden birinde Norveç devleti pay sahibi olacak ve üstelik İsveç’in eşsiz kalasları Norveç sanayiine kazandırılacaktı.
YÜZDE 66 'EVET' GEREKİYORDU, YÜZDE 60 'EVET' DEDİ
İsveç cephesinde ise yapılması gereken iki şey vardı. Bunlardan ilki İsveç’in doğal kaynaklarından biri olan kalasların Norveç’le paylaşılması için bir yasa çıkarmaktı. İkincisi ise Volvo’nun Genel Kurulu’nda nitelikli çoğunlukla Norveç devletine Volvo’nun yüzde 40 hissesinin devrini kabul ettirmekti. Bu da yüzde 66’lık bir “evet” oyu demekti genel kurulda.
Fakat Volvo genel kurulunda bugün İsveç’in belki de kafasını taşlara vurmasına neden olabilecek bir olay gerçekleşti ve Volvo hissedarlarının yüzde 40’ı, hisse devrine “hayır” dedi. Bu, yüzde 60’lık bir çoğunluğa ulaşmak demekti. Fakat ihtiyaç olan çoğunluk yüzde 66’ydı. Ve yüzde 6’lık bir fark nedeniyle Volvo genel kurulundan hisse devrine onay çıkmadı ve Norveç hükümetiyle yapılacak olan ikili ticaret anlaşması suya düştü.
ŞAKA GİBİ SEBEPLER: PETROL DENİZİ YERİNE YENİ BİR MODEL VOLVO MODELİ
Volvo hissedarlarının anlaşmayı kabul etmeme sebebi Volvo’ya biçilmiş olan değerin çok düşük olmasıydı. O dönem şirketin CEO’su olan Per Gyllenhammar, 2014 yılında bir talk Show programında yaptığı açıklamada bu kararı şöyle izah etmeye çalışıyordu: Devredilmeye çalışılan hisselerin bugünkü değeri 85 milyar dolar. Halbuki Norveç hükümeti bu hisselere toplam 90 milyon dolar değer biçiyordu. Yani yok parasına Volvo hisselerini kapatmaya çalışıyorlardı.
Gerçekten öyle miydi?
Volvo genel kurulunda alınan bu karardan sadece 31 yıl sonra yani 2010’da Çinli bir yatırımcı aynı hisseleri sadece 1.5 milyar dolar ödeyerek satın aldı.
Volvo’nun o tarihi genel kurulunda hayır oyu verilmesi için kampanya yürüten İsveç Hissedarlar Birliği Başkanı Hakan Gergils ise 2012 yılında yapılan bir röportajda, “O dönemde Kuzey Denizi’nde sahip olunan kaynağın büyüklüğü bilinmiyordu ve bunu çıkarmak için dev bir yatırım gerekiyordu. Bu yatırımı yapmak için Volvo’nun yeni bir model üretmekten vaz geçmesi demek şirketin geleceği açısından ölümcül bir hata olabilirdi” diyerek o dönemki kararın mantığını savundu.
DÜNYANIN EN ZENGİN SERVET FONU!
Peki gelinen noktaya şimdi biraz daha yakından bakalım. Norveç tamamen petrol gelirlerinden beslenen bir ulusal servet fonu kurdu. Norveç Hükümet Emeklilik Fonu adı verilen bu fon, dünyanın en zengin servet fonu olarak kabul ediliyor. İçinde biriken para ise 850 milyar dolar. Global sermaye piyasalarının yüzde 1’ini elinde bulunduruyor.
Norveç sadece 5 milyon nüfusa sahip. Bu da her bir Norveçli’nin ortalama fonda 170 bin dolarlık emeklilik parası bulunduğu anlamına geliyor.
Ayrıca Norveç Denizi'ndeki petrol ve doğalgaz rezervleri de tükenmiş değil. Yılda 100 milay dolardan fazla petrol ihracatı yapan bir ülke Norveç. En az 50 yıllık petrol ve 100 yıllık doğalgaz rezervinin daha bulunduğu hesaplanıyor.
850 MİLYAR DOLARLIK BALIK KAÇTI, ELDE 2.2 MİLYAR DOLARLIK ŞİRKET KALDI
İsveç’in en güvendiği markası Volvo ise 2.2 milyar dolar toplam piyasa değerine sahip. Çok basit bir hesapla o gün ortaya konulan anlaşma gerçekleşmiş olsaydı Volvo, dünyanın en büyük petrol rezervlerinden birine sadece yüzde 40 hissesini devrederek ortak olacaktı.
Rezervlerin bugün ulusal varlık fonunda biriktirdiği servetin 850 milyar dolar olduğu düşünüldüğünde yüzde 40'ı 850 milyar dolar yaratan bir şirket olma fırsatı sadece yüzde 6'lık bir oy farkıyla kaçtı demek hiç de yanlış olmayacak.