Saadet zincirleri yasaklanıyor

Tüketici mağduriyetlerine yol açan ve tamamen belli kişilere para kazandırmaya yönelik olan piramit satış sistemi yasaklanıyor. TBMM Komisyonu’nda kabul edilen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı’yla ‘saadet zincirleri’nin üzerinde her türlü incelemeye Gümrük ve Ticaret Bakanlığı yetkili kılındı.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji ve Tabii Kaynaklar Komisyonu’nda kabul edildi. Yeni yasama döneminde genel kurula gelecek olan tasarıda, tüketici lehine pek çok düzenleme yer alıyor. Bunlardan biri de tasarıya önerge ile ihdas edilen ve Türkiye’nin gündemine “saadet zinciri” olarak oturan piramit satış sistemi. Maddeyle, piramit satış sistemi yasaklanıyor. Tasarıya göre, piramit satış sisteminin kurulması, yayılması veya tavsiye edilmesi yasak. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ise piramit satış sistemiyle ilgili gerekli her türlü incelemeyi yapmaya yetkili olacak. Elektronik sistem üzerinden yapılan titan benzeri faaliyetlerde, ilgili kamu kurum veya kuruluşlarla işbirliği içine girilerek durdurulabilecek. Maddenin gerekçesinde; piramit satış sistemi, yoğun tüketici mağduriyetine sebep olan ve tamamen belli kişilere para kazandırmaya yönelik bir sistem olarak tanımlandı.

Tasarıda, tüketici ile sözleşme yapan firmalara, sözleşmelerde yazı büyüklüğünün 12 puntonun altında olmaması şartı getiriliyor. Bu şarta uymayan firmalara, her bir mal için 271 lira para cezası uygulanacak. Gümrük ve Ticaret Bakan Yardımcısı Fatih Metin, düzenlenen sözleşmelerin 12 punto büyüklüğünde anlaşılır bir dille yazılmamış olması gerektiğine dikkat çekerek, “Aksi halde, malın fiyatı 10 lira bile olsa 271 lira ceza ödeyecek. 10 liralık bir üründen 1000 tane satmış ise toplam 271 bin lira ceza ödeyecek.” açıklamasını yaptı.

Ayıplı mallara karşı 1 ay olan ihbar süresi 6 aya çıkarılıyor. Ayıplı malda sorumluluk satıcıda olacak ve ayıplı hizmetten sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile hizmetin ifası tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabi olacak. Eğer, ayıp, kusur gizlenmiş ise zamanaşımı bile uygulanmayacak. Tüketiciye, taksitle satışta, 7 gün içinde hiçbir mazeret göstermeden cezai şart ödemeksizin cayma hakkı tanınıyor. Tüketici, finansal kiralama işlemlerinde cayma hakkını kullanamıyor.

Tasarı, tüketici kredilerine de düzenleme getiriyor. Teklif edilen kredi sözleşmesinin şartlarını içeren sözleşme öncesi bilgi formunun sözleşmeden önce tüketiciye verilmesini öngörüyor. Kredi verilmesi sigorta şartı yaptırılmasına da bağlanmayacak. Belirli süreli kredilerde, faiz oranı sabit olarak belirlenecek ve sözleşmenin imzalandığı tarihten sonra bu oran hiçbir şekilde tüketici aleyhine değiştirilemeyecek. Eğer, tüketici vadesi gelmemiş borcunu birçok taksitle ya da tamamını kapatmak isterse, kredi veren tüm faiz ve diğer maliyet unsurlarına ilişkin indirim yapmakla yükümlü olacak. Konut ve otomobil gibi tüketici kredileri için hesap açılması halinde bu hesaptan herhangi bir ücret ya da masraf talep edilemeyecek. Tüketici kredisinde cayma süresi ise 14 gün olarak belirlendi.

KAPIDAN SATIŞLARDA CAYMA HAKKI 14 GÜN

Mağduriyetlerin en çok yaşandığı kapıdan kapıya satışlarda, işyeri dışındaki yerlerde cayma süresi 7 günden 14 güne çıkarılıyor. Diğer yandan, işyeri dışında yapılan satış sözleşmesinin tarihi tüketicinin kendi el yazısıyla attırılacak ve sözleşmenin bir örneği tüketiciye verilecek. İşyeri dışında satış yapacak olan firmalara da 50 bin lira sermaye şartı getiriliyor. Elektrik, su, doğalgaz, internet, cep telefonu gibi aboneliklerde de tüketicinin lehine düzenlemeye gidiliyor. Daha çok GSM operatörleri tarafından yapılan 1 yıl ve daha uzun sözleşmelerde tüketici herhangi bir gerekçe göstermeden ve cezai şart ödemeksizin istediği zaman sözleşmesini feshedebilecek.