Türk fizikçiler Şampiyonlar Ligi'nde!

Türkiye, geçen pazartesi günü CERN’e ortak üye oldu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ve bir grup gazeteci ile Cenevre’de bulunan merkezi gezme fırsatı buldum. Ana kampüsteki anlaşmanın imza töreninin ardından, Fransa sınırları içinde bulunan ‘Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nın deney alanına gidiyoruz. Toplamda üç saati bulan ziyarete 15 metre yükseklikte, 22 metre boyunda toplam 12.500 ton ağırlığına sahip olan düzenekle başladık. Daha sonra başka bir deney alanında yer altından geçen boruları ve boruların içindeki saç kılından daha ince kabloları inceliyor, bir taraftan da yetkililerden bilgi alıyoruz. CERN’de dört büyük laboratuvar var. Burada, protonların ve içlerindeki quarklar birbirleriyle çarpıştırılıyor. Amaç, evrenin sırrını keşfedebilmek ve bundan insanların yararlanabilmesini sağlamak.

Teknoloji transferi sağlar

Türkiye 1961’den bu yana gözlemci statüsünde bulunduğu CERN ile ortak üyelik anlaşmasını imzalamasının ardından bu durumun kazanımlarının ne olacağı konusu gündeme geldi. Türkiye CERN’e yapacağı maddi katkı oranında kurum ihalelerinden pay alma imkanına kavuşurken, Türk bilim adamlarının burada kadrolu çalışması da önemli bir kazanım olarak değerlendiriliyor. Bu gelişme teknoloji transferine de kapı aralayacak. Ayrıca Türkiye, bu üyelikle birlikte önümüzdeki dönemde ‘hızlandırıcı’ teknolojilerine de yatırımı gündemine alabilir. Yılda 3.5 milyon İsviçre Frangı kaynak aktarılacak merkeze ilk etapta 6 Türk fizikçinin kadroya alınması bekleniyor.

Deriye zarar vermeden kanser tedavisi

Daha çok parçacık fiziği ile gündeme gelen CERN’de çok önemli teknolojilere de imza atılmış. Bugün internete girerken hepimizin kullandığı ve bilgisayar iletişiminin kalbi World Wide Web (www) burada oluşturulmuş. Tıpta teşhis ve tedavi, radyoaktif ilaç üretimi ve temiz enerji kaynakları gibi çok sayıda alanda araştırmalar yapılıyor. Örneğin, kanser tedavisinde deriye zarar vermeden direkt kanserli hücreyi yok etmeye yönelik bir çalışma yapılmış. CERN bu buluşu Avusturya ve İngiltere’de iki şirkete satmış. Türkiye’de ‘ılık mıknatıs teknolojisi’ adı verilen teknolojiyi transfer etmeyi planlıyor.

Ezberleri bozacak adım

Türkiye geçen pazartesi günü imzaladığı anlaşma ile teknolojide önemli bir adım atmış oldu. Bu gelişme ‘CERN’le nişan’ olarak yorumlandı. Teknolojiye her geçen gün daha fazla kaynak ayıran ve yatıran Türkiye’nin nişanı fazla uzatmadan evlilik yapacağını umuyorum. Evlilik için yıllık aidat tutarı 35 milyon İsviçre Frangı. Ortak üyelik için ödenecek aidat 3.5 milyon İsviçre Frangı. Nişanın evliliğe dönüşmesi için Türkiye 3-4 yıllık bir süreçte çalışmalarına hız verecek. Ben de enerji yönetimin ezberleri bozacak bu adımı kısa sürede özel sektörle atabileceğini umuyorum.