Dünya borsalarının 2013 karnesi

Yıl boyunca Fed Başkanı Ben Bernanke'nin açıklamaları ve küresel kırılganlıklarla yön tayin eden dünya borsaları, yılı gelişmiş ülke borsaların açık ara zaferiyle tamamladı. 2013'te ABD sermaye piyasaları uçuşa geçerken, gelişmekte olan ülkelerin borsaları irtifa kaybetti. Avrupa borsaları 2013'te kazançlarını artırırken, dünyanın en büyük ekonomilerinden Çin'in Şangay bileşik endeksi düşüş yaşadı.

AA muhabirlerinin derlediği verilere göre, küresel piyasalarda yıl boyunca volatil hareketler gerçekleşirken, Amerikan endeksleri yılı rekor kazançlarla tamamladı. Amerikan sermaye piyasasının ve dünyanın en önemli endeksi kabul edilen Dow Jones Sanayi Endeksi, 2013 yılının son işlem gününü, tarihinin en yüksek kapanışıyla tamamladı. 2008 yılındaki finansal krizinden sonraki yükseliş trendine geçen yıl da devam eden endeks, 2013'ü yüzde 26,5'lik kazançla bitirdi.

Standard & Poor's 500 Endeksi de aynı zaman diliminde yüzde 26 oranında prim yaparak tüm zamanların kapanış rekorunu kırdı. Fed'in 3 teşvik programıyla, S&P 500 Endeksi 2009'daki 12 yılın en düşük seviyesinden yüzde 173 yükseliş yaşadı. Nasdaq Teknoloji Endeksi ise söz konusu dönemde yüzde 34'lük sıçrama kaydetti.


Amerikan endeksleri, yıl boyunca ABD Merkez Bankası'nın (Fed) parasal genişleme stratejisiyle dalgalı seyrederken genel trend büyük ölçüde yukarı yönlüydü. Ülkede Federal Hükümet'in 16 gün boyunca kapalı olması da endekslerdeki alım iştahının önüne geçemedi.

- Asya'da endeksler, Çin hariç 2013'ü yükselişle tamamladı

Asya piyasalarına yön veren ana endekslerden Japonya'da Nikkei endeksi, bu yılı yüzde 56,7 yükselişle tamamladı. Endeksin bu yılki performansında, Japonya Merkez Bankası'nın (BoJ) parasal tabanı yıllık 60-70 trilyon yen artırma hedefini koruması ile Başbakan Shinzo Abe'nin politikaları etkili oldu. Geçen yıl temmuz ayında yapılan üst meclis seçimlerinde Abe'nin liderliğini yürüttüğü koalisyon, 76 sandalye kazanarak meclisin alt kanadından sonra üst kanadında da üstünlüğü ele geçirmişti. Ayrıca, BoJ'un aralık ayı ekonomi raporunda 2009 yılından bu yana ilk kez deflasyondan bahsetmemesi ülkenin yüzde 2 enflasyon hedefi doğrultusunda ilerlediğine ilişkin güveni de artırdı.

Çin'de Şangay bileşik endeksine bu yıl likidite endişeleri damga vurdu. Endeks 2013 yılını yüzde 6,7 kayıpla tamamladı. Mayıs ayında Fed'in aylık tahvil alımlarını azaltacağı sinyalini vermesinin yanında, Çin Merkez Bankası'nın piyasaya nakit enjekte etmekten kaçınması nedeniyle haziran ayında şiddetlenen likidite sıkışıklığı problemleri, bu dönemlerde endekste keskin düşüşler yaşanmasına neden oldu. En sert düşüşünü eylül ayında kaydeden endeks, bu dönemde yaklaşık yüzde 14 değer kaybetti.


Bu dönemden sonra aylık bazda kademeli yükselişlerle kayıplarının bir kısmını telafi eden Şangay bileşik endeksi, aralık ayında bankalararası piyasada haftalık ortalama repo faizlerinin rekor seviyelere yükselmesinin ardından tekrar ortaya çıkan likidite sıkışıklığı endişeleriyle, 2013 yılını 2.115,98 puandan tamamladı.


Geçen yıl kırılgan ülkeler arasında sayılan Hindistan'da, hükümetin ülke para birimini desteklemeye yönelik aldığı tedbirlere rağmen, Rupi dolar karşısında yüzde 12,5 oranında değer kaybetti. Ancak, Rupideki zayıflığın ihracatı artırması ve hükümetin altın ithalatını azaltmak için önlem alması gibi nedenler, ülke ticaret açığının azalmasına yardımcı oldu. Tüm bu gelişmeler sonucunda, Hindistan'da Sensex endeksi 2013 yılını yaklaşık yüzde 9 yükselişle kapattı.

Hong Kong'da Hang Seng endeksi ise geçen yılı yüzde 2,9 artışla, Çin'in en büyük ticaret ortaklarından biri olan Güney Kore ise yüzde 0,7 sınırlı kazançla tamamladı.

- Avrupa borsaları 2013'te yükseldi

Genel olarak ekonomik borç krizindeki ülkelerin yoğun kemer sıkma önlemleriyle 2011'in son çeyreğinde küçülme trendine giren Avro Bölgesi, 6 çeyrek boyunca kesintisiz devam eden durgunluğun ardından, 2013 yılında toparlanma eğilimine girdi.


Avrupa borsalarına gösterge endeks olan Stoxx Europe 600 endeksi, 2012 yılını 287,83 seviyesinden tamamlarken, 2013 yılında 328,26 puana çıktı. Böylece, endeksin 2013 yılındaki kazançları yüzde 14 civarına ulaştı.


En fazla yükseliş kaydeden endekslerden biri olan Almanya DAX endeksi, geçen yılı yüzde 25,5 yükselişle 9.552,16 puanda tamamladı. İngiltere FTSE-100 endeksi yılı yüzde 14,4 artışla, İtalya'da MIB 30 endeksi ise yüzde 16,6 değer kazancıyla tamamladı. Fransa CAC 40 endeksi ise geçen yılı yaklaşık yüzde 18 kazançla kapattı.

- Güney Amerika borsaları, Arjantin hariç geriledi

Güney Amerika borsalarında ise Fed'in bol ve ucuz parayı kısması anlamına gelen "tapering"in etkileri yoğun şekilde hissedildi. Dünyanın önemli ekonomik güçlerinden birisi olması beklenen gelişen ülke Brezilya'nın Bovespa Endeksi geçen yıl yaklaşık yüzde 16 oranında geriledi. Ülkede harcamaların hükümet tarafından kontrol altına alınamaması nedeniyle analistlerin kırılgan ülkeler arasında belirttiği Brezilya'da, bu yılın ekim ayında yapılacak seçimlerin ise endeks üzerinde temel belirleyici olacağı söyleniyor.


Meksika Bolsa IPC Endeksi ise yıllık bazda yaklaşık yüzde 4'e yakın düşüş yaşarken, Arjantin Merval Endeksi diğer endekslerden ciddi anlamda pozitif ayrışarak yüzde 80'in üzerinde artış kaydetti.