"Dünya kayısı başkenti"nde rekolte belirlenecek

Türkiye'deki 17 milyon kayısı ağacından yaklaşık 8 milyonuna sahip olan ve "dünya kayısı başkenti" olarak nitelendirilen Malatya'da 50 bin civarında aile geçimini bu üründen sağlıyor.

Antep baklavası" ve "Aydın inciri"nden sonra Türkiye'nin Avrupa Birliği nezdinde coğrafi işaret tesciline sahip üçüncü ürünü olan Malatya kayısısı geçen yıl 110 ülkeye ihraç edildi. Bu dönemde 253 milyon 500 bin dolar karşılığı 99 bin 666 ton kuru kayısı yurt dışına satıldı.

Kentte üreticiler yeni hasat sezonuna hazırlık yaparken, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü koordinesine kayısı ile ilgili paydaş kurum, kuruluş ve odaların personelinden oluşturulan komisyon tahmini kayısı rekoltesi için ön çalışma yaptı. Komisyon bahçelerde incelemesini tamamlamasının ardından tahmini rekolteyi açıklayacak.

Malatya Tarım ve Orman Müdürü Tahir Macit, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kentte üretilen kayısının ülke ekonomisine döviz girdisi sağlayan önemli tarım ürünlerinden biri olduğunu söyledi.

Kent ekonomisinde kayısının önemli yeri olduğuna dikkati çeken Macit, nisan ayında kentte yağmurun aralıksız devam ettiğini ve çiftçinin yağış nedeniyle ilacı zamanında atamadığını veya attığı ilaçlardan pek etki göremediğini ifade etti.

Bazı kayısı ağaçlarında "monilya" hastalığının meydana geldiğini aktaran Macit, "Özellikle organik kayısı bahçesi olan çiftçilerimizin organik ilaçları yağmurdan yıkandığı için bahçelerimiz büyük zarar gördü. Çiftçilere monilya için zamanında çiçek atmalarını ve yağmur yağdığında tekrarlamalarını belirttik. Normalde 2 defa ilaç atılması gerekirken biz 'bu yıl 3 defa ilaç atın' dedik. Bazı çiftçilerimiz zamanında ilaç attı, bazıları atamadı. Kısmen monilya hastalığı olan, zarar eşiğine gelmiş bahçeler var. Çok az hasar olan bahçelerimiz de var." dedi.

Çiftçilerden bazılarının çiçek ilacının etkisiz olmasını gerekçe göstererek kendilerine tarım ilaçlarıyla ilgili şikayette bulunduğunu dile getiren Macit, söz konusu konu tarım ilaçlarından numune alınarak analize gönderildiğini kaydetti.

"Hastalığın rekolteyi ne kadar etkileyeceği önemli"

"Monilya" hastalığının kayısı ağaçlarına verdiği zararı değerlendiren Macit, "Hastalığın rekolteyi ne kadar etkileyeceği önemli. Bunun için komisyon oluşturduk, önümüzdeki günden itibaren meyve bağlamış kayısı bahçelerinden Kale, Doğanyol, Battalgazi ve Pütürge gibi ilçelerden rekolte belirleme çalışmalarına başlayacağız. Daha sonra Hekimhan, Darende ve Kuluncak ilçelerinin yüksek yerlerinde rekolte çalışmalarımız devam edecek. Monilyadan dolayı ne kadar ürün kaybımızın olduğu o zaman ortaya çıkacak. Biz bunları çiftçi bazında kayıt altına alarak, hasarları ilgili kurumlara iletiyoruz." diye konuştu.

Macit, kayısıda çil hastalığı riskinin de devam ettiğini dile getirerek, yağış devam ettiği için ürünün kalitesini etkileyecek hastalığın olacağını bunun için bir defa çil ilacı atan çiftçilerin yağmurlardan sonra mutlaka ikinci ve üçüncü ilacı atması gerektiğini söyledi.

"Bahçelerine bakarak, rekolte açıklıyorlar"

Kentte farklı çevrelerin kayısı rekoltesi açıkladığını hatırlatan Macit, "Bazı çiftçiler kendi bahçesine bakarak, rekolte açıklıyor. 13 ilçede teşkilatımız, 65 aracımız var. Araçlarla bahçe bahçe ve ilçe ilçe geziyoruz, veriler elimizde. Çiftçinin bütün bahçeleri gezme şansı yok. Bunlar hem kamuoyunu yanıltıyor hem de vatandaşların moralinin bozulmasına neden oluyor." ifadesini kullandı.

"Elimizde 20-30 yıllık verilerimiz var"

Rekolteyi düşük açıklamanın avantajları olmadığını aktaran Macit, sözlerini şöyle sürdürdü:

"2014 yılında anormal bir don oldu, rekoltemiz çok düştü. O tarihten önce (kuru kayısı) ihracatımız yaklaşık 120 bin tondu. Dışarıdaki alıcılar Türkiye'den kayısı bulamayacaklarını düşünerek, bizim rakip ülkelere yöneldiler. Şu an itibariyle (ihracatta) daha 120 bin tona ulaşamadık. Bu da demektir yüzde 21 pazar kaybımız var. Çiftçilerimize, oda başkanlarımıza, birlik başkanlarımıza 'bizle istişare etmeden rekolte açıklamasınlar' diyoruz. Herkes kendine göre formül geliştirmiş, rekolte açıklıyor, dolayısıyla kamuoyu yanıltılıyor. Elimizde 20-30 yıllık verilerimiz, ihracat rakamlarımız var. Açıkladığımız tahmini rekolteyle o paralel gidiyor. Bilimsel verilerle çalışıyoruz, yüzde 5-10'luk hata olabilir."

Macit, oluşturulan rekolte komisyonunda İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Kayısı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ziraat Odası, Malatya Ticaret Borsası ve Kayısı Vakfı'ndan personelin bulunduğunu anlatarak, "Kurulan ekipler sahayı gezdikten sonra bağımsız bir şekilde eldeki verileri değerlendirerek rekolteyi ona göre belirliyor. Bu saha çalışmasından önce Tarım ve Orman İlçe Müdürlüklerimiz sisteme 2 defa rekolte giriyor. Bunlar da birbirinden bağımsız. Bunların hepsi harmanlandıktan sonra rekolte açıklıyoruz." şeklinde konuştu.