Ekmeğe 'şikayet' yağdı!

Rekabet Kurumu, fırıncıların bir araya gelerek ekmek fiyatını belirlediği, anlaşmak suretiyle satış noktalarına bırakılan kar marjının sabitlendiği, meslek odalarının hazırladığı azami satış fiyatını gösteren tarifelerin sabit ya da asgari satış fiyatına dönüştürüldüğü ve bunun için baskı yapılıp yaptırım uygulandığı gibi çok sayıda şikayet üzerine ekmek üreticilerine uyarı mektubu gönderdi.
Rekabet Kurumu, ekmek sektöründe yaşanan rekabet sorunları ve gelen çok sayıda şikayet üzerine, sektör yöneticilerine mektup göndererek uyarıda bulundu.
Fırıncı esnafının uyması gereken rekabet kurallarına yer verilen, Rekabet Kurumu Başkanı Nurettin Kaldırımcı imzasıyla gönderilen mektupta, hem itibar kaybına hem de ciddi miktarda cezaya muhatap olmamak için bütün fırın işletmecilerinin yasalara riayet etmeleri gerektiği hatırlatıldı.

-Çok sayıda başvuru ve şikayet var-

Rekabet Kurumu Başkanı Kaldırımcı, söz konusu başvuru ve şikayetlerin, çoğunlukla fırıncı esnafı, bakkal ve market gibi ekmek satış noktaları ile tüketicilerden geldiğini belirtti.
Kaldırımcı, başvurular incelendiğinde, bağlı olunan meslek odalarının hazırladığı, azami satış fiyatını gösteren tarifelerin sabit ya da asgari satış fiyatına dönüştürüldüğü ve bunun için baskı yapılıp yaptırım uygulandığı, satış noktalarının ve bölgelerin belirli fırıncılar arasında paylaşıldığı, bu sebeple satış noktası ve bazı müşterilerin istedikleri fırından ekmek temin edemedikleri, fırıncıların bir araya gelmek suretiyle ekmek satış fiyatını belirlediği gibi rekabet sorunlarının ortaya çıktığının tespit edildiğini bildirdi.
Ayrıca anlaşmak suretiyle satış noktalarına bırakılan kar marjının sabitlendiği, fırıncıların ekmek satış noktalarının tarifelerle belirlenen fiyatların altında satış yapmalarını engellediği, bütün bu konularda varılan anlaşmaların uygulanması için, havuz oluşturulması, senet imzalanması, yazılı veya sözlü taahhütte bulunulması gibi karar ve uygulamaların içinde olunduğunun da görüldüğünü belirten Kaldırımcı, şunları kaydetti:
''Ekmek üreticileri arasında yapılan, özellikle fiyat, arz miktarı, satış şartları gibi piyasa unsurlarının birlikte belirlendiği ya da müşteri veya bölge bazında pazarın paylaşıldığı anlaşmalar, 4054 Sayılı Kanun'un 4. maddesi ile açıkça yasaklanmaktadır. Bu türden, yazılı veya sözlü anlaşmalara taraf olan kişi ve teşebbüsler ile bu teşebbüslerin üye oldukları oda, dernek veya birliklerin ciddi yaptırımlarla karşılaşabilecekleri unutulmamalıdır.''

-Sektörün yapısal sorunları-

Ekmek piyasası ile ilgili şikayetlerin bu denli yoğunlukta olmasının, sektörün yapısal sorunlarından da kaynaklandığını ifade eden Kaldırımcı, genel veya bölgesel olarak piyasaya giriş için ciddi engellerin bulunmadığı bu sektörde, mevcut kurulu kapasitenin genellikle piyasa talebine göre fazla olduğunu vurguladı.
Kaldırımcı, dolayısıyla düşük kapasite kullanımı durumlarında ekmek üreticilerinin birbirleriyle yıpratıcı bir rekabete girdiğini, bu sorunun, bazı durumlarda, pazar veya müşteri paylaşımı, birlikte fiyat tespiti gibi piyasanın rekabetçi yapısını bozacak karar ve uygulamalar şeklinde ortaya çıkabildiğini ifade etti.
Rekabetin kuralsız bir yarış olmadığını, bu yarışın hak ve hukuka uygun şekilde yapılması gerektiğini belirten Kaldırımcı, teşebbüslerin, bir takım yapısal sorunlar nedeniyle de olsa, aşırı rekabetten kaçınmak için kanuna aykırı davranışlar içine girmelerinin, kısa vadede olumsuz sonuçlar doğuracağını kaydetti.

-Hakim durumun kötüye kullanılması-

Fırınların kendilerine mal ve hizmet tedarik eden teşebbüslerin ihlal olarak değerlendirilebilecek eylem, işlem ve uygulamalarından olumsuz yönde etkilenmelerinin de mümkün olduğuna dikkati çeken Kaldırımcı, bu bağlamda, pazar gücüne sahip olan teşebbüslerin, aşırı fiyat, mal vermeyi reddetme, ilgisiz ürünleri bağlayarak satma ve alıcıyı satın almaya zorlama, kendisinden tedarik etmeye zorlama gibi uygulamalarının da hakim durumun kötüye kullanılması demek olduğu için bunun kanun tarafından yasaklandığını hatırlattı.
Kaldırımcı, bu çerçevede fırıncı esnafının, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun kapsamında olduğunu düşündüğü eylem ve uygulamaları doğrudan veya bağlı oldukları oda vasıtasıyla Rekabet Kurumu'na iletmelerinin, bu türden ihlallerle mücadele etme bakımından da önem arz ettiğini kaydetti.

-Kanunun yasakladığı eylemler-

Bu arada, ekmek sektöründeki yöneticilere gönderilen mektupta, ekmek fiyatının belirlenmesinde diğer fırıncılar ile herhangi bir anlaşma yapılmasının, bağlı bulunan meslek odalarının hazırladığı azami satış fiyatının, sabit fiyat şeklinde uygulanması konusunda diğer fırıncılar ile ortak hareket edilmesinin, satış bölgesi, satış noktası ve müşterilerin önceden paylaşılmasının, satış noktalarına bırakılan kar marjını belirleme yoluna gidilmesinin kanun tarafından yasak olduğu belirtiliyor.

-''Aykırı davranışlar içinde olduğunuzu düşünüyorsanız derhal son veriniz''

Mektupta, kanuna aykırı diğer eylem ve davranışlar şöyle sıralanıyor:
''Satış noktalarını zorlayarak, tarifelerle belirlenen fiyatların altında satış yapılmasının engellenmesi, ayırımcılık yapılarak bazı müşterilere geçici veya daimi olarak satış yapılmaması, bazı fırınların piyasadan çıkarılması için birlikte hareket edilmesi, fırıncılar arasında yapılan anlaşmaların nasıl uygulandığının takibi için bir kişi ya da şirketle sözleşme yapılması, (oda kararı) denilmek suretiyle veya ortak menfaat gibi gerekçelerle rekabete aykırı uygulamalara devam edilmesi, bütün bu konularda varılan anlaşmaların uygulanması için, havuz oluşturulması, senet imzalanması, yazılı veya sözlü taahhütte bulunulması gibi karar ve uygulamalar yasaktır. Bu çerçevede rekabet hukukuna aykırı davranışlar içinde olduğunuzu düşünüyorsanız lütfen, bu tür davranışlara derhal son veriniz.''

-Cirolarının yüzde 10'una kadar para cezası alabilecekler-

Ayrıca, meslek odaları, ticaret odaları veya bağlı olunan üst organizasyonların, üyeleri olan fırın işletmecilerinin rekabet ihlali anlamına gelecek uygulamalarına öncülük yapamayacakları ve onları teşvik edemeyeceklerinin belirtildiği mektupta, aksi yöndeki davranışların, oda tüzel kişiliği ve yöneticilerinin de soruşturma ve cezaya muhatap olması sonucunu doğuracağı uyarısında bulunuldu.
Kanuna aykırı eylemlerde bulunan işletmelerin, yürütülecek bir soruşturma sonucunda ilgili mevzuat uyarınca cirolarının yüzde 10'una kadar idari para cezası alabilecekleri, bu cezanın yüzde 5'ine kadar yönetici ve çalışanlara da ayrıca ceza verilebileceği bildirildi.