Emeklilik maaşı ve tazminatı etkiliyor

Çalışanın ücretini Vergi Dairesi ve Sosyal Güvenlik Kurumu'na düşük bildiren işverenler mercek altına alındı. SGK bildirgesi kayıtlarının sorgulanmasıyla yapılan incelemelerde bazı işletmelerin düşük bordro düzenlediği, asgari ücreti vermemek için usulsüz uygulamalara gittiği belirlendi. Fazla mesai alacaklarını asgari ücretin içine katan, asgari ücretteki artış tutarını elden alanlara para cezasının yanı sıra 5 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açılıyor. Bordrosu usulsüz şekilde düşük gösterilen işçi de haklı fesih hakkını kullanarak tazminat talep edebilir.

PRİM KAÇIRILIYOR

Sosyal Güvenlik Kurumu, bordro üzerinden prim kaçırılmasını kayıt dışılığın bir alt başlığı olarak tanımlıyor. Bir ay çalışan bir işçinin bordroda 15 gün çalışmış gösterilmesi, ücretin düşük gösterilerek prim kaçırılması gibi kayıt dışı uygulamalara göz açtırılmıyor. Emekli aylıkları prime esas kazançlar üzerinden hesaplanıyor.

Bazı çalışanların maaşları yüksek de olsa düşük prim ödemek için bordrolar düşük gösteriliyor. Emekli aylığının düşük olmaması için alınan maaşla bordronun aynı olması büyük önem taşıyor. Prim gün sayısı yeterli olmayanların doğum, askerlik borçlanmasında yüksek prim ödemesi de emekli aylığını artırıyor. Birden fazla yerde çalışmada kazanç toplamı esas alınıyor. İşverenin bordroda ücreti düşük gösterip aradaki farkı elden ödemesi durumunda çalışan düşük emekli aylığı almak zorunda kalıyor.

HAKLI FESİH NEDENİ

Geçtiğimiz günlerde Yargıtay bu konuda önemli bir karara imza attı. Gelirin bordroda düşük gösterilmesinin çalışan için haklı fesih sebebi oluşturacağına karar verdi. Haklı fesih yapan işçi kıdem tazminatını alarak ayrılabilir. Yargıtay bir başka kararında da gerçek ücret üzerinden yatırılmayan, eksik ödenen SGK primleri nedeniyle açılan davalarda imzalı ücret bordrosunun işçiyi bağlayacağını belirtiyor.

Yargıtay, imzalı ücret bordrolarında fazla çalışma saatlerinin gösterildiği, karşılığının hesaplandığı dönemlerin sonradan dava yoluyla istenebilmesi için bordroda yazılı olandan daha fazla çalışıldığının yazılı olarak kanıtlanmasını istiyor.

5 YILA KADAR HAPİS CEZASI

Edinilen son dakika bilgisine göre Ücret bordrosu hukuken işçinin çalışması karşılığı ödenmesi gereken ücret ve buna bağlı hakların yer aldığı belgedir. Bazı işverenler bordroda işçinin gerçek ücretini göstermiyor. Ücretin sadece asgari ücret kısmını bordroda göstererek üstünü işçiye elden veriyor. Bordroda ücretin düşük gösterilmesi aynı zamanda vergi kaçırılması anlamına geliyor. Özellikle şikâyet, ihbar yoluyla SGK bildirgesi kayıtlarında yapılan sorgulamalarda bazı işletmelerin usulsüz uygulamalara yöneldiği belirlendi.

ÜÇ TEMEL BAŞLIKTA SUNULUR

Prime esas kazanç olarak değerlendirilen ödemeler ücret, prim ve ikramiye olarak üç temel başlık altında sunulur. Prime esas kazanç olarak ücretler başlığı altında işverenin çalışmasının karşılığı olarak çalışana yaptığı aylık ücret, yıllık izin ücreti, bayram ücreti, ek görev ücreti gibi ödemeler yer alır. Primler, prime esas kazanç olarak prim, işverenin çalışanların başarılarını artırması için yaptığı ek ödemeleri ifade ediyor. Çalışana verilen değeri göstermek ve motivasyonu artırmak için bayram, yılbaşı gibi özel günlerde verilen ikramiyeler de prime esas kazanç olarak değerlendiriliyor.

EMEKLİ MAAŞINI VE TAZMİNATI ETKİLİYOR

Brüt kazanç olarak tanımlanan prime esas kazanç, çalışanın aylık ücreti, primi, ikramiyesi ve bu nitelikteki ödemelerinden oluşur. Çalışanların prime esas kazancı emekli maaşlarının, kıdem tazminatlarının ve iş göremezlik ödeneklerinin hesaplanmasında esas alınır.

Çalışanın aylık ücretine ek olarak ikramiye, prim, fazla mesai, yol parası gibi belirli ödemeler prime esas kazanç olarak değerlendirilir. Ayni yardımlar, evlenme yardımı, kıdem ve kasa tazminatı gibi ödemeler ise prime esas kazanca dâhil değil.

KAYNAK: SABAH/HAZAL ATEŞ