Erdoğan o düzenlemeleri onayladı

Adalet Bakanlığı, Yargıtay ve Danıştay'ın yapısını değiştirecek yasa ile ömür boyu Yargıtay ve Danıştay üyeliği dönemi son bulacak. Üyelikler, AYM'deki gibi 12 yılla sınırlandırılacak ve bir kişi bir kez seçilebilecek. Yargıtay ve Danıştay'daki toplam 711 üyenin, üyeliği yasanın Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla düşecek. HSYK, 5 gün içerisinde, görevi sona eren üyeler arasından Yargıtay ve Danıştay üyesi seçimi yapılacak. Görev süresi biten üyelerden yeniden seçilemeyenler ise bölge adliye veya ilk derece mahkemelerine atanacak. Yargıtay daire sayısı 46'dan 24'e, Danıştay daire sayısı 17'den 10'a indirilecek. Terör davaları, il merkezlerindeki ağır ceza mahkemelerinde görülecek. Kayyım atanan şirketlerin yönetim organı ile ortaklık payları idare yetkileri de kayyıma devredilecek. Kayyımların görevleriyle ilgili tazminat davaları devlet aleyhine açılacak. Devlet, ödediği tazminatı görevini kötüye kullanan kayyımlara rücu edecek.

Başkanın görevi sürecek

Danıştay Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, muhalefetin yoğun itiraz ve eleştirilerine karşılık TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaşmıştı. Erdoğan'ın bugün onayladığı kanun, Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla yürürlüğe girecek. Yasada öne çıkan düzenlemeler özetle şöyle:

- Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte Danıştay üyelerinin üyelikleri sona erecek, vekalet edenler hariç olmak üzere Danıştay Başkanı, başsavcısı, başkanvekili ve daire başkanı olarak görev yapanların Danıştay üyelikleri ise devam edecek.

- Üyelikleri sona erenlerden HSYK tarafından seçilenler arasından HSYK'ca, Cumhurbaşkanı tarafından seçilenler arasından Cumhurbaşkanı'nca, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 gün içinde Danıştay üyesi seçimi yapılacak.

- Danıştay meslek mensuplarının kadro sayısı 116 olacak. Üyeliği devam edenler, kadro sayısında dikkate alınacak. Kadro sayısını aşan üye kadroları herhangi bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilecek.

- HSYK'ca Danıştay üyeliğine seçilemeyenler, HSYK ilgili dairesi tarafından, yasa yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 gün içinde idari yargıda sınıf ve derecelerine uygun bir göreve atanacak.

Seçilemeyenlere yeni görev

- Cumhurbaşkanı'nca Danıştay üyeliğine seçilmeyenlerden, 5 gün içinde idari yargıda bir göreve atanmak için talepte bulunanlar, HSYK ilgili dairesince 5 gün içinde idari yargıda sınıf ve derecelerine uygun göreve atanacak. Talepte bulunmayanlar, başka bir göreve atanmak üzere Başbakanlığa bildirilecek.

Zaman sınırı

- Danıştay üyelerinden HSYK üyeliğine seçilen ve yasa yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla HSYK asıl üyeliği devam edenler, bu görevlerinin bitmesine 3 ay kala, ilgisine göre HSYK veya Cumhurbaşkanı'nca yeniden Danıştay üyeliğine seçilebilecek. Yeniden seçilenler, HSYK üyeliğinin sona ermesinden itibaren 12 yıl görev yapacak. Yeniden seçilmeyenler başka göreve atanabilecek.

- Üyelikleri devam eden üyeler ile yeniden seçilen üyeler, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 12 yıl görev yapacak.

- Bir kişi iki defa Danıştay üyesi seçilemeyecek. Bu üyelerin atama veya seçim nedeniyle yürüttükleri görevleri, bu görevlerinin süresi bitene kadar devam edecek.

Üye sayısı 14'ten fazla olursa, Başkanlık Kurulu belirleyecek

- Ancak İdari Dava Daireleri Kurulu'nda görevi devam eden üye sayısının 14'ten fazla olması halinde, üyelerden hangilerinin görevlerine devam edeceği Başkanlık Kurulu'nca belirlenecek.

- Seçilmeyen üyelerin atama veya seçim nedeniyle yürüttükleri görevler de yasanın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla sona erecek. Bu görevlere, seçimlerin tamamlanmasından itibaren 10 gün içinde atama veya seçim yapılacak.

- Başkanlık Kurulu, 3 yıl içinde daire sayısını 10'a indirecek ancak bu daireler, Başkanlık Kurulu'nca kapatılıncaya kadar görevlerine devam edecek.

- Danıştay meslek mensupları kadro sayısı 90'a düşünceye kadar, boşalan her iki üyelik için bir üye seçimi yapılacak. Seçim yapılmayan üye kadroları başka bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılacak.

4 yıl şartı 6 yıla çıktı

- Danıştay Başkanı ve Başsavcısı seçilebilmek için gerekli olan 4 yıl Danıştay üyeliği yapma şartı, 6 yıla çıkacak.

- Danıştay daire sayısı 17'den 10'a düşecek.

- Toplantı ve görüşme yeter sayısı, İdari Dava Daireleri Kurulu için 15, Vergi Dava Daireleri Kurulu için ise 11 olacak.

- Başkanlık Kurulu'nun kararlarına karşı Başkanlar Kurulu'na 7 gün içinde itiraz edilebilecek. Başkanlar Kurulu, Başkanlık Kurulu kararlarını aynen onaylayabileceği gibi değiştirerek de onaylayabilecek. İtiraz üzerine verilen kararlar kesin olacak, bu kararlar aleyhine başka bir yargı mercine başvurulamayacak.

- Mevcut dosyaların makul sürede karara bağlanabilmesi amacıyla daha önce 3 yıl olarak belirlenen İdari Dava Daireleri Kurulu'nun sürekli görev yapan bir kurul haline getirilmesi ve bu kapsamda kurulda görevli üyelerin dairelerinde heyete katılmaması kararı 31 Aralık 2019'a kadar uzatılacak.

Nöbetçi mahkeme incelemeyecek

- Nöbetçi idare ve vergi mahkemesi hakimleri, aynı zamanda nöbetçi bölge idare mahkemesinde görev yapmayacak.

- İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun ilgili maddesinde yer alan çalışmaya ara verme süresi içinde, idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen yürütmenin durdurulması kararlarına karşı yapılan itirazların en yakın nöbetçi mahkeme tarafından incelenmesi durumuna son verilecek.

- Nöbetçi bölge idare mahkemesi heyeti ile nöbetçi idare mahkemesi heyeti farklı hakimlerden oluşacağından, itiraza konu dosyanın en yakın bölge idare mahkemesine gönderilmesi zorunluluğu ortadan kalkacak.

- Bölge idare mahkemesi bulunmayan illerde birden fazla idare veya vergi mahkemesi bulunması kaydıyla bu mahkemelerin de çalışmaya ara vermeden faydalanabilmeleri sağlanacak. Çalışmaya ara verme süresi içinde, HSYK tarafından, idare veya vergi mahkemeleri başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeteri kadar hakimin katıldığı bir nöbetçi mahkeme kurulacak.

Kadro sayısı 310

- Yargıtay'daki 46 olan daire sayısı 24'e düşürülecek.

- Yargıtay üyeleri 12 yıl için seçilecek. Bir üye, iki kez Yargıtay üyesi seçilemeyecek. Görev süresi sona erenler, HSYK'nın ilgili dairesince adli yargıda sınıf ve derecelerine uygun bir göreve atanacak.

- Görevi sona eren üyelerin Yargıtay ile ilişkileri kesilecek ancak atamaları gerçekleşinceye kadar özlük hakları Yargıtay tarafından karşılanacak.

- Yargıtay Birinci Başkanı seçilebilmek için öngörülen kıdem süresi, 10 yıldan 6 yıla düşürülecek.

- Yasa yürürlüğe girdiği tarihte Yargıtay üyelerinin üyelikleri sona erecek ancak yeni seçim yapılıncaya kadar görevlerine devam eden eski başkanlar hariç olmak üzere bu tarih itibarıyla Yargıtay Birinci Başkanı, cumhuriyet başsavcısı, birinci başkanvekili, cumhuriyet başsavcıvekili ve daire başkanı olarak görev yapanların Yargıtay üyelikleri devam edecek.

- Üyelikleri sona eren Yargıtay üyeleri arasından, HSYK'ca bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 gün içinde Yargıtay üyesi seçimi yapılacak.

- Yasa yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Yargıtay Birinci Başkanı, cumhuriyet başsavcısı, birinci başkanvekili, cumhuriyet başsavcıvekili, daire başkanları ve üyelerin kadro sayısı 310 olacak. Üyelikleri devam edenler, kadro sayısında dikkate alınacak. Kadro sayısını aşan üye kadroları, herhangi bir işleme gerek kalmadan iptal edilecek.

- Yargıtay üyesiyken HSYK üyesi seçilenlerden asıl üyeliği devam edenler, görevlerinin bitmesine 3 ay kala, HSYK tarafından yeniden Yargıtay üyeliğine seçilebilecek. Bu kişiler 12 yıl görev yapacak. Yeniden seçilmeyenler ise sınıf ve derecelerine uygun bir göreve atanacak.

- Üyelikleri devam eden üyeler ile yeni seçilen üyeler 12 yıl görev yapacak. Bu üyelerin görevleri, görevlerinin süresi bitene kadar devam edecek.

- Birinci Başkanlık Kurulu, seçimden itibaren 10 gün içinde, dairelerin iş durumunu ve ihtiyaçlarını dikkate alarak Yargıtay üyelerinin hangi dairelerde görev yapacağını yeniden belirleyecek. Başkanlık Kurulu, en geç 3 yıl içinde daire sayısını indirecek.

- Dairelerde görev verilmeyen daire başkanları, başkanlık süresinin bitimine kadar Yargıtay Birinci Başkanlığında görev yapacak.

- Yargıtay Birinci Başkanı, cumhuriyet başsavcısı, birinci başkanvekilleri, cumhuriyet başsavcıvekilleri, daire başkanları ve üyelerin kadro sayısı 200'e düşünceye kadar, boşalan her iki üyelik için bir üye seçimi yapılacak. Seçim yapılmayan üye kadroları başka bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilecek.

Ağır ceza bakacak

- Terör davaları, ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla il merkezlerindeki ağır ceza mahkemelerinde görülecek.

- Hâkim ve savcı adayları, meslek öncesi eğitim sonunda yazılı sınavın yanı sıra sözlü sınava da girecek ve atanmak için her iki sınavda başarılı olması gerekecek.

- Kanun yolu incelemeleri sonunda, hakim ve savcılar hakkında kanun yolu değerlendirme formu düzenlenecek ve bu form, derece yükselmelerinde dikkate alınacak. Yapılan incelemede olumlu veya olumsuz kanaat edinilememesi halinde, değerlendirme formu bu durum belirtilerek düzenlenecek.

- Hükmün onanmış veya bozulmuş olması tek başına olumlu veya olumsuz değerlendirme yapılmasını gerektirmeyecek. İncelenen karara uygun muhalefet şerhi bulunması halinde olumsuz değerlendirme yapılamayacak.

- İstinaf kanun yolu incelemesi sonucu düzenlenen değerlendirme formu ile temyiz incelemesi sonucu düzenlenen değerlendirme formu arasında çelişki bulunması halinde, temyiz mercilerince düzenlenen değerlendirme formu esas alınacak.

- Değerlendirme formu, kararı inceleyen heyetin başkanı tarafından düzenlenecek. Hakkında değerlendirme formu düzenlenenler, formun UYAP'a kaydedilmesinden itibaren bir ay içinde gerekçelerini belirtmek suretiyle değerlendirme formunun yeniden incelenmesini isteyebilecek. Yeniden inceleme talebi, başvuru tarihinden itibaren bir ay içinde incelemeyi yapan daire tarafından oy çokluğuyla karara bağlanacak.

70 puan alanlar, başarılı

- Hâkim ve savcı adaylarının gireceği yazılı sınav, Adalet Akademisi'nde ders veren öğretim elemanları arasından seçilen başkan ile dört asıl ve iki yedek üyeden oluşan kurul tarafından yapılacak. Yazılı sınavdan 70 ve daha yüksek puan alanlar başarılı kabul edilerek, sözlü sınava alınacak. Yazılı sınavda başarı gösteremeyenlere iki ay içinde bir sınav hakkı daha tanınacak.

- Sözlü sınav; Adalet Akademisi Başkanı'nın başkanlığında, Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı, Ceza İşleri, Hukuk İşleri ve Personel Genel Müdürleri ile akademide ders veren öğretim elemanları arasından seçilen iki asıl ve bir yedek üyeden oluşan sözlü sınav kurulu tarafından yapılacak.

- Eğitim sonunda başarılı sayılmak için yazılı sınav puanının yüzde 60'ı ile sözlü sınav puanının yüzde 40'ının toplamının en az 70 olması şartı aranacak. Sınavlarda başarı gösteremeyenler, bakanlığın merkez veya taşra teşkilatında genel idare hizmetleri sınıfında bir kadroya atanabilecek.

- Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl süreyle, Adalet Bakanlığı'nın teklifi ve HSYK'nın kararıyla bir yıllık staj süresini tamamlayan adli ve idari yargı hakim ve savcı adayları, mesleğe kabul edilmeleri halinde hakim ve savcı olabilecek.

Terör suçuna il sınırı

- Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlara ilişkin soruşturmalar, suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adıyla anılan cumhuriyet başsavcılığınca yürütülecek; davalar da suçun işlendiği yerin bağlı olduğu ilin adıyla anılan ağır ceza mahkemesinde görülecek.

- Düzenlemeden önce bu suçlardan açılmış davalar, kesin hükümle sonuçlanıncaya kadar mevcut mahkemelerinde görülmeye devam edilecek. Söz konusu suçlara ilişkin başlatılan soruşturmalarda da görevsizlik kararı verilemeyecek.

- CMK'da değişiklikle, kayyım atanan şirketlerin ya da yönetim organının yetkileri ile birlikte ortaklık payları veya menkul kıymetler idare yetkilerinin de kayyuma devredilmesi öngörülüyor.

- Atanan kayyumların görevleriyle ilgili iş ve işlemlerinden dolayı tazminat davaları devlet aleyhine açılacak. Devlet, ödediği tazminatı görevini kötüye kullanan kayyumlara bir yıl içinde rücu edecek.