Fındığı olan yaşadı!

Bu sezon, fiyatıyla üreticiyi üzen fındık, yeni sezondaki rekoltesiyle yüzleri güldürecek! Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, 2016 yılı fındık rekoltesi tahminini 468 bin ton olarak açıkladı. Yeni sezon için yapılan rekolte tahmini Türkiye yıllık üretim ortalaması olan 550 bin tonun da altında kaldı. Geçen yılın rekoltesi ise 646 bin ton olarak gerçekleşmişti. Düşük rekolte bir taraftan mutsuz ederken bir yandan da üreticiyi sevindirecek. Fındığın piyasaya en çok girdiği temmuz-ağustos döneminin ardından fındık fiyatlarının yıl sonuna doğru 15 lirayı görebileceği tahmin ediliyor.

Üretici fiyatı dibi gören fındığın dün itibariyle kilosu, Giresun’da üreticiden 9 lira, batı bölgelerde 8.5 liradan işlem gördü. Kuruyemişçi ve marketlerde ise fındık 50-65 lira arasında fiyatlara satılıyor. Bakan Çelik, “Arz fazlaysa fiyatlarda ister istemez bir düşüş oluyor. Böyle bir süreç yaşanmıştı. Ama 2016 itibarıyla da aksi bir durum olacağı görülüyor. Şimdi fiyatların çok yüksek olacağı izlenimi söz konusu. Üreticimiz çok yüksek oranda taleple karşı karşıya kalacak” diye konuştu.

Daha önce rekoltenin ihracatçı birlikleri, odalar ve kamu eliyle 3 kaynaktan açıklandığını hatırlatan Bakan Çelik, “Herkes kendi lehine gelecek bir açıklama yapıyordu. Üretici de 3-4 çeşit rekolte tahminiyle karşı karşıya kalıyordu. Bu da üreticinin aleyhine bazı gelişmelere neden oluyordu. Bundan sonra rekolte açıklamasını, tek elden bakanlık olarak temmuzun ilk yarısında biz açıklayalım dedik” diye konuştu. Rekolte kaybının en büyük etkeni ise iklim koşulları olarak gösterildi.

İklim koşulları

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, don olayı, aşırı yağış ve sıcaklığın fındığı etkileyerek yoğun dökülmelere neden olduğunu kaydetti. Bayraktar, “Sakarya, Düzce gibi batı illerinde çok az bir miktar artış görülse de afetin ağır yaşandığı Doğu Karadeniz’deki illerimizde yüzde 50’lere ulaşan büyük kayıplar oluştu. En büyük düşüş, en büyük fındık üretici ilimiz Ordu’da görülmektedir. Bu ilimizi Giresun izlemektedir. Rekolte tahminlerini gerçekçi buluyoruz” diye konuştu.

‘Fiyatlar yükselecek’

Dün itibariyle Giresun’da fındık kilo fiyatının 9 lira, batı bölgesinde ise 8.5 lira olarak üreticiden çıktığını belirten Fiskobirlik Başkanı Lütfi Bayraktar, yıl sonuna kadar 15 liranın üstünün görülebileceğini vurguladı. Bayraktar, “İnsanları beklentiye sokmamak lazım ancak 10’lu rakamların üzerine çıkacağını, 15 lirayı göreceğini düşünüyoruz” dedi.
‘Yılbaşından sonra fiyat artacak’

Tarım Uzmanı Ali Ekber Yıldırım, rekolte tahmininin Türkiye ortalaması olarak bilinen 550-600 bin tonun oldukça altında olduğunu hatırlatarak, dünyanın en büyük üreticisi ve ihracatçısı olan Türkiye’de pek çok etkisi olacağını vurguladı. Yıldırım, “Gerçeğe yakın bir tahmin. Tek ağızdan açıklanması da önemli. Ne zaman rekolte 500 bin tonun altında gerçekleşse fiyat ciddi olarak yükseliyor” dedi. Özellikle yeni yıl ve ardından üreticide fiyat artışının daha da yükseleceğini belirten Yıldırım, “15 liralara kadar gelir, hatta daha önce bu rakam görülürse üreticiden çıktıktan sonra 20 lira bile olur. Üreticinin akıllı olması, bunu atacağı adımlarla lehine kullanması lazım” dedi.
‘Üretim ihracata bile yetmez’

Yıllar göre üretim ortalaması olan 550 bin ton dikkate alındığında bu yıl açıklanan rekoltenin oldukça düşük kalacağına dikkat çeken Şemsi Bayraktar, bunun ihracatı karşılayacak düzeyde bile olmadığını söyledi. Bayraktar, “Düşen fındık fiyatları üreticilerimizi mağdur etmiştir. Emeğinin karşılığını alamayan, üretimden para kazanamayan çiftçimizi bahçede tutamayız. Bu durumdan herkes zarar görür ve kaybeder. Karadeniz’de fındık olmazsa esnaf da tüccar da ihracatçı da olmaz. Ülkemiz çok önemli bir ihraç kaleminde yara alır” diye konuştu.

Fiskobirlik: Rekolte tahmini gerçekçi

Lütfi Bayraktar, rekolte tahmininin gerçekçi bir açıklama olduğuna dikkat çekerek, “Aslında bu yıl Doğu Karadeniz Bölgesi’nde fındığın ‘yok’ yılıydı. Batı Karadeniz’de ise ‘var’ yılıydı. Ancak orada da iklim etkili oldu. Bu sebeple düşüş gerçekleşti” dedi.

Bayraktar, fındıkta kayıtlı ve kayıtsız arazi durumunun ortaya çıkan ürün miktarını anlamayı zorlaştırdığını dile getirdi. Ancak düşüşün ölçülebildiğini kaydeden Bayraktar, “Üreticiye devletin sağladığı bir destek var, son yıllarda bu desteği alıp fakat bahçesine yeterli ilgiyi göstermemesi de verim düşüşünü getiriyor” diye konuştu.

İhracatçılar 600 bin ton tahmin etti

Rekolte tahmininin tek elden yapılmasının üretici, ihracatçı, tüketici için çok önemli olduğunu belirten İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Haydar Gören, “Bunlar sonuçta birer tahmindir, biz de 600 bin ton olarak bir tahminde bulunduk. Fiyatı arz talep dengesi belirler. Ancak düşmeyeceğini ve yatay bir seviyede devam edeceğini düşünüyorum” diye konuştu.

Duygu Erdoğan / Milliyet