Türkiye'den ABD'ye F-16'lar için son dakika talebi!

ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, 26 Ocak 2024 tarihinde Türkiye’ye yönelik azami 23 milyar dolar tutarındaki F-16 Blok 70 paketinin satışına yönelik yabancı askeri satış (FMS) bildiriminde bulunmuştu. Bildirimi yapılan satışın gerçekleşmesi için ABD Kongresi’nin, 15 gün boyunca herhangi bir itirazda bulunmaması gerekiyordu.

ABD Dışişleri Bakanlığının 26 Ocak’ta Kongreye gönderdiği resmi bildirimin ardından başlayan 15 günlük inceleme ve itiraz sürecinde sadece Kentucky Senatörü Rand Paul’ün Senato'ya sunduğu itiraz gündeme geldi. Paul’ün sunduğu tasarı Senato Dış İlişkiler Komitesi'ne havale edilirken, burada tasarıya ilişkin herhangi bir işlem yapılmadı.

Böylece ABD yönetiminin resmi bildiriminin ardından Kongredeki 15 günlük sona erdi ve ABD Silah İhracat Kontrol Yasası (AECA) uyarınca satışa ilişkin sürecin ilgili kurumlar arasında başlamasının önünde engel kalmadı.

Söz konusu süre, AECA yasasına göre, NATO üyesi ülkeler için 15 gün, NATO üyesi olmayan ülkeler içinse 30 gün olarak belirtiliyor.

Süreç nasıl işleyecek?
Kongre sürecinin tamamlanmasıyla birlikte Türkiye’nin ‘acil harekat ihtiyaçları kapsamında’ Eylül 2021 talep ettiği F-16 Blok 70 savaş uçaklarının satışı için herhangi bir siyasi engel kalmadı. Bundan sonraki süreçte Milli Savunma Bakanlığı, ABD Savunma Bakanlığı ve yüklenici firma Lockheed Martin ile çeşitli görüşmeler gerçekleştirecek.

Bu görüşmelerin sonucunda ise Türkiye’nin tedarik edeceği F-16 paketinin kapsamı, tutarı ve teslimat programı belli olacak. FMS bildirimleri, genelde en kapsamlı plan üzerinden yapılıyor. Gerçekleşen tedarikler, çoğu zaman FMS bildirimlerindeki tutardan daha düşük bir bütçeye ve kapsama sahip oluyor.

Türkiye de yapım sürecine dahil olacak
Öte yandan Türkiye, satış kapsamında ‘off-set’ talebinde de bulundu. Bu görüşmeler kapsamında off-set talebinin nasıl karşılanacağı da belirlenecek. Off-set kapsamında ABD’nin, Türk savunma sanayii şirketlerine belirli oranda iş payı vermesi gerekiyor. Bu iş payı, F-16 Blok 70 üretiminde Türk firmalarına da görev verilmesiyle ya da farklı bir projede yine Türk savunma sanayii şirketlerinin devreye alınmasıyla yürütülecek.

İlk Türk F-16 Blok 70’i ne zaman teslim edilecek?
Türkiye için yapılan bildirim, yaklaşık olarak 23 milyar dolar tutarında bir bütçeyle 40 adet F-16 Blok 70 savaş uçağı, 79 adet F-16 Blok 70 modernizasyon kiti ve beraberindeki birçok teçhizatın satışını kapsıyor. 40 adet F-16 Blok 70’ten 32 adedi tek, 8 adedi ise çift kişilik konfigürasyonda olacak.

Uçakların yanında ise; 48 F-110 Turbofan Motoru, 149 AN/APG-83 AESA SABR Radarı, 168 Entegre Viper Elektronik Harp Suiti, 858 LAU-129 Güdümlü Füze Lançeri, 44 M61 Vulcan Topu, 16 AN/AAQ-33 Sniper Gelişmiş Hedefleme Podu, 952 AMRAAM AIM-120C-8 Hava Hava Füzesi, 96 AMRAAM Güdüm Bölümü, 864 GBU-39/B Minyatür Bomba, 96 AGM-88B HARM Anti-Radyasyon Füzesi, 96 AGM-88E Gelişmiş Anti-Radyasyon Füzesi (AARGM); 401 AIM-9X Block II Sidewinder Hava Hava Füzesi ve ek birçok sistem tedarik edilecek.

Türkiye’ye yönelik ilk F-16 Blok 70 savaş uçağı teslimatının, üretim hattındaki yoğunluktan ötürü 3-4 yıl sonra gerçekleştirilmesi bekleniyor. Ancak mevcut Türk F-16’larından 79 adedinin modernizasyon kitleriyle F-16 Blok 70 konfigürasyonuna yükseltilmesi işlemi, 1-2 yıllık zaman zarfı içerisinde gerçekleşebilir. Bu modernizasyon işlemlerinin Türk savunma sanayii ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı bünyesinde yapılmasının, süreci oldukça hızlandıracağı üzerinde duruluyor.