Hamsinin sonu mu geliyor?

"Fakirin protein deposu, sofraların tacı" olarak nitelendirilen hamsi, deniz suyu sıcaklığının henüz istenen seviyeye düşmemesinden dolayı Doğu Karadeniz’de sürü oluşturup, yeterince av vermeyince 5 ile 7 lira arasında değişen fiyatlardan satılıyor.

Balıkçılar, deniz suyu sıcaklığının 8 derecenin altına düşerek bol miktarda hamsi avlayacağı, vatandaş ise ucuz hamsi yiyeceği günleri bekliyor. Uzmanlar ise Karadeniz’de son yıllarda artan ısınmaya bağlı olarak hamsinin popülasyonunda da azalış olduğunu belirtiyor.

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Ertuğrul Ağırbaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, deniz suyu sıcaklığının başta balık olmak üzere su ürünlerinin üremesi ve göçü etkileyen en önemli parametre olduğunu belirtti.

Karadeniz’in ülke ekonomisine hamsi avcılığı ile önemli katkı sağladığını, hamsinin av verebilmesi için deniz suyu sıcaklığının belli bir değerin altına düşmesi gerektiğini ifade eden Ağırbaş, şunları söyledi: "Hamsi deniz suyunun soğuması ile sürü oluşturan bir balık türü. Bundan dolayı canlının ihtiyacı olan optimum su sıcaklığı olmadığı zaman balık sürü oluşturamadığından av vermeyecektir. Ancak stoka katılma oranları ve üreme gibi faaliyetler de hamsinin av vermesinde çok önemli. Karadeniz’e av veren dört farklı hamsi stoku var. Özellikle bahar döneminde ve yaz döneminde Karadeniz’in doğu havzasında deniz suyu sıcaklığında önemli bir düşüş görülmekte. Böyle olduğu zaman yumurtadan çıkan balık stoka katılamıyor."

Yapılan gözlemlerde Karadeniz’de değişimin yaşandığını ifade eden Ağırbaş, ”Bu sene gördüğümüz ekstrel şartlar önümüzdeki yıllar gözlenmeyebilir. Ancak Karadeniz’de her yıl şartların değiştiği çok açık. Yapılan son çalışmalarda bu dönemde Karadeniz’in soğuma eğilimi göstermesi gerekirken tam tersine ısınma eğiliminde olduğu görüldü. Bunu modelleyerek ilerleyen yıllara veriler çıkarmak zorundayız. Çünkü Karadeniz ısınma eğiliminde” diye konuştu.

Bu yıl Karadeniz’de bol miktarda görülen palamut ve lüferin de hamsi stokunu azalttığını kaydeden Ağırbaş, su sıcaklığının son ölçüm sonuçlarında 8 dereceye kadar düştüğünü, havanın biraz daha soğuması gerektiğini ancak her geçen yıl hamsi stokunun boylarının küçüldüğünü kaydetti.

Hamsinin yerini çiftlik balıkları dolduruyor

Rize Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Mesut Rakıcı, bu sene hamsinin az olduğunu vurgulayarak, geçmiş yıllardaki bilinçsiz avlanma ve Gürcistan’da hamsilerin küçük boy avlanmasından dolayı hamsi stokunun azaldığını, suyun istenilen sıcaklığa ulaşmamasının sorunu daha da artırdığını söyledi.

Balıkçılığın bitme noktasına gelmesinin Türkiye ekonomine büyük bir zararı olduğunu ifade eden Rakıcı, şunları söyledi: ”Rize gibi yerde daha önceki yıllarda hamsinin kilosu 2 lira olurken, bu yıl 5 ile 7 lira arasında satılıyor, dolayısıyla vatandaş ucuz balık yiyemiyor. Hamsi Batı ve Orta Karadeniz’de az miktarda avlandığı için fiyatlar düşmüyor. Dar gelirli vatandaşlar bu fiyatlara hamsi yiyemiyor. Rize’de balık çeşitlerinin hiçbiri kalmadı. Çiftlik balığı ve dışardan gelen balıklar ihtiyacı karşılıyor. Böyle devam ederse orta düzeyde insanlar da balık yiyemeyecek duruma gelecek.”

Balıkçı Göksel Öz ise bu sene Karadeniz hamsisinin çok az ve yüzde 70’inin ince olduğunu, bu nedenle avlanamadığını belirterek, ”Garibanın yiyeceği hamsi beş 5 liradan aşağıya düşmüyor. Bu günlerde ise 7 liraya satılıyor. Umut ediyoruz ki ilerleyen günlerde hamsi bol av verir, irileşir ve vatandaş da iki liradan hamsi yiyebilir” dedi.

Hasan Buyuran ise 60 senedir balıkçılık yaptığını belirterek, ömründe ilk kez bu yıl balık satın aldığını, her geçen sene balığın azaldığını, deniz kirliliği ile birlikte hava şartlarının her geçen gün balıkçıların işlerini zorlaştırdığını kaydetti.