Irak'ın petrol ihracatı durursa petrol 200 dolar olur

Üzücü olansa 12 OPEC üyesi ülkeden, 8'inin bu öneriyi toplu olarak reddetmesi oldu. Cezayir, Angola, Ekvator, İran, Libya, Nijerya, Katar ve Venezuela 2005'in başlarında günlük toplam 14.5 milyon varil petrol üretiyordu; ancak bu rakam şu anda 11.25 milyon varil.

Bu ülkelerin günlük yaklaşık 500 bin varillik üretim açığı var.

Öneriyi reddetmeyen 4 OPEC ülkesi arasında, üretimini ciddi oranda artıran ise yalnızca Irak oldu. Irak günlük üretimini 2005'teki 1.75 milyon varilden, bugünkü 3.25 milyon varile çıkardı.

Irak'ın üretimindeki neredeyse 2 milyon varillik artış, Brent petrolün varil fiyatını geçtiğimiz birkaç yılda 100 ila 110 dolar bandında tutmakta çok önemli rol oynadı.

IŞİD militanlarının, Irak'ın petrol üretiminin yakın zamanda artırılmayacağını söylüyor. Ayrıca Irak'taki durum istikrara kavuşmadan, Irak'a yatırım yapmayacak.

Bu durum, Uluslararası Enerji Ajansı'nın talep ettiği ek petrol arzının tamamını Suudi Arabistan'ın karşılamasının gerektiği anlamına geliyor. Petrol analistleri, Suudi Arabistan'ın bunu yapabileceğinden emin değil çünkü talep edilen miktar, ülkenin tarihinde ürettiği günlük petrol miktarının 1 milyon varil üzerinde üretim yapması anlamına geliyor.

Suudiler ortalama 50-60 yıllık petrol yataklarıyla bunu yapabilir mi? Bu, ucu açık ve çok ciddi bir soru. Yapabileceklerini söyleseler de, elimizdeki tek şey "sözleri"; veri ya da kanıt değil. Yapamazlarsa, o zaman dünyanın, Suudi Arabistan'ın artık bir zamanlar olduğu gibi üretim miktarını hemen değiştirebilen bir üretici olmadığı gerçeğiyle yüzleşmesi gerekecek.

Daha vahim bir senaryo ise, Irak'ın petrol üretiminin, mevcut üretim sistemlerine karşı saldırılardan ötürü düşmesi. Salı günü Irak'ın Baiji rafinerinde olduğu gibi belki başka boru hatları ve rafineriler de kapanacak. Irak'ın petrol üretiminin tamamen kaybedilmesi, dünyadaki petrol fiyatlarını bir hayli hızlı bir şekilde 200 dolara fırlatabilir.

Üretimdeki her düşüş, Suudi Arabistan üzerinde baskı oluşturacak. Suudi Arabistan'ın yalnızca OPEC'in 8 ülkesinin üretiminden doğan açığı kapaması değil, aynı zamanda Irak'taki kayıpları da telafi etmesi gerekecek. Günlük 1 milyon varillik kayıp, Suudi Arabistan'ın üzerindeki yükü artıracak ve ülkenin üretim kapasitesinin yüzde 100'ünü kullanmasının gerekeceği anlamına gelecek.

En kötü senaryo ise Ortadoğu'da Şiiler ile Sünniler arasında mezhep çatışmasına neden olacak bir bölgesel krizin, Hürmüz Boğazı'nı riske atması olarak görülüyor. İhraç edilen petrolün yüzde 40'ı bu boğazdan aktarılıyor.

Krizin bu akışı kısıtlaması durumunda, petrolün varil fiyatının 200 dolar olması ucuz bile sayılabilir. Bu ufak bir risk olsa da, göz ardı edilemeyecek kadar kötü bir sonuç. Tedbirli hükümet ve yatırımcıların bu faktörleri dikkate almaya başlaması gerekiyor.

WSJ