Kamu ihalelerine Avrupa uyarısı!

Avrupa Birliği, bu yılki ilerleme raporunda da Türk ekonomisine iyi not verecek ancak geçen yıla oranla uyarı dozunu biraz daha arttıracak. 16 Ekim’de açıklanacak ilerleme raporunun ‘iktisadi kriterler’ kısmı ekonomik yavaşlamanın durduğu, 2013’ün ilk 4 ayında iktisadi canlılığı arttığı tespiti yaparken geçen yıl olduğu gibi bu sene de bütçe açığı ve Türk ekonomisinin harici dalgalanmalara fazlasıyla açık olduğu uyarısı yapacak. Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın ‘mali sistemi sıkı denetimi’ dolayısıyla takdir edildiği raporda, Türk ekonomisinin küresel ekonomik istikrarsızlık içinde kendisini tahkim ettiği tespiti yeralacak. Rapor, kişi başına düşen gayri safi milli hasılanın AB ortalamasına biraz daha yaklaştığını vurgulayacak.

ZAMAN’ın ulaştığı taslak raporun ekonomi bölümü küresel ekonomik istikrarsızlığın hakim olduğu bir dönemde Türkiye’nin büyümeye devam ederek iktisadi temellerinin ne kadar güçlü olduğunu gösterdiğini ve şoklara karşı direncini arttırdığını tespit ediyor. ‘Ancak büyük yapısal cari açık ve nisbi yüksek enflasyon Türk ekonomisindeki mühim dengesizliklerin hala devam ettiğini gösteriyor’ diyen taslak, piyasa mekanizmalarının ‘makul’ seviyede işlediğine işaret ediyor.

Dış ticaret açığının büyüklüğüne işaret eden rapor, istikrarsız dış borç yapısının Türkiye’yi sermaye dalgalanmalarına karşı korumasız bırakabileceği uyarısı yapıyor. Bütçe yapımı ve orta vadeli iktisadi planlamanın devlet bürokrasisi arasında paylaştırılmasını geçen yıl olduğu gibi bu yıl da tenkit eden taslak, ‘ancak ekonomi politikaları son zamanlardaki gerilim ve dahili çatışmalardan etkilenmemiş gibi görünüyor’ yorumunu yapıyor.

İhracatın 2012’de yüzde 17.2 arttığına işaret eden AB, bu ‘hayli etkileyici’ rakamın büyük oranda İran’a yapılan ‘olağan üstü altın ihracatından’ kaynaklandığını not ediyor. 2013’te toplam ihracatın İran’a yapılan altın ihracatının sert düşüşü ile yüzde 3.4 gerilediğini belirten rapor, kişi başına düşen gayrisafi yurt içihasılanın (GSYH) Avrupa ortalamasına az da olsa yaklaştığı tespiti yapıyor. 2011’de Avrupa ortalamasının yüzde 52’sine tekabül eden kişi başına düşen GSYH 2012’de yüzde 56’ya yükseldi.

Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin 2011’de 56 milyar Euroiken, 2012’de 78, 2013 Nisan’ında da 86 milyar Euro’ya yükseldiğine işaret eden taslak, dışborcun da sadece yüzde 0.1 oranında arttığını belirtiyor ancak harici dengesizliklerin ülkeyi dış yatırımcıların ani kararlarının etkisine açık hale getirdiğini vurguluyor.

İstihdam ve işsizlik konusunda Türkiye’ye iyi not veren rapor 2012’deki iktisadi yavaşlamaya rağmen iş piyasasının ‘iyi çalıştığına’ işaret ediyor. İşsizlik oranının 2011’de yüzde 8.8 iken yüzde 8.2’ye gerilediğine kaydeden AB, istihdamın yüzde 4.6 (1.1 milyon kişi) arttığını ifade ediyor. Kadın istihdamının çok düşük (yüzde 29.5) olduğuna dikkat çeken rapor kayıt dışı istihdamın hala yaygın olduğunu belirtiyor.Hüküm cümlesi olarak taslak ‘istihdam güçlü oranda büyümeye devam etmiş, işsizlik düşme eğilimine girmiş ancak kadınların emek iyasasına katılımı çokdüşük kalmıştır’ diyor.

Enflasyonun kayda değer şekilde düştüğü ancak hala Merkez Bankası hedefinin üzerinde olduğu belirtiliyor. Mali performansı ‘tatminedici’ bulan rapor mali şefffaflığa ilişkin herhangi bir ilerleme sağlanamadığını not ediyor.

İş kuranların hala bürokrasi ile uğraşmak mecburiyetinde kaldığını, 6 farklı bürokratik işlem yapmak zorunda olduğunu tespit eden AB, hukuki sistemin ‘oldukça iyi işlediğini’ vurguluyor. Ancak AB geçtiğimiz yıl bu alanda herhangi bir ilerleme kaydedilmediğini zikrediyor.

Türkiye’nin eğitime artan oranlarda yatırım yaptığını, okuma-yazma oranının arttığını belirten rapor eğitimin kalitesin eilişkin ‘mühim sorunların’ hala çözülemediğini kayıtlara geçiriyor.

Kamu ihaleleri alanında eleştirilerini geçen yıl olduğu gibi sürdüren AB Komisyonu, kamu ihale kanununun hâlâ bazı istisnalar içerdiğini ve AB müktesebatı ile uyumlu olmadığını, devlet yardımlarının şeffaflaştırılması konusunda da hiçbir ilerleme sağlanamadığını kaydediyor.