Türkiye'yi kurtaracak maden

Türkiye’de yakıt olarak asfaltitin kullanıldığı ilk termik santral olma özelliği bulunan Ciner Grubu’na ait Şırnak Silopi Termik Santrali, dikkatleri asfaltite çevirdi. Petrol orijinli bir yakıt olan ve kömüre benzeyen asfaltit, 6 bin civarındaki yüksek kalori değeriyle Şırnak ve Mardin başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunuyor.

Atılım Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Gülhan Özbayoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’nin asfaltit rezervinin 82 milyon ton civarında olduğunu belirterek, rezervin büyük bölümünün Şırnak ve Mardin başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunduğunu söyledi.

Asfaltitin petrol orijinli bir katı yakıt ve yüksek ısı değerine sahip olduğunu bildiren Prof. Dr. Özbayoğlu, şu bilgileri verdi: ”Ülkemizin asfaltit rezervlerinin büyük olduğunu söyleyemeyiz. Asfaltitin içerisinde kıymetli elementler var. Kadmiyum bunlardan birisi. Bunun dışında molibden, nikel ve vanadyum gibi kazanılabilir pahalı elementler de var. Bölge halkı ısınmak için evlerinde tek tek yakınca bu elementler elde edilmiyordu ama termik santral gibi merkezi bir sistem sayesinde bu elementler elde edilebilir. Küller biriktirilip daha sonra bu işlem yapılabilir. Uzun yıllar bu elementlerin ekonomiye kazandırılması için çalışıldı ama rezervler yatırım yapacak büyüklükte bulunmadı. Bugün biz yakıt olarak kullanıyoruz ama asfaltit yakıttan ziyade kimyasal hammadde. Bundan başka şeylerde üretilebilir. Kömürden petrol üretildiği gibi asfaltitten de petrol üretilebilir. Tabi bunun mümkün olması için büyük rezervlere ihtiyaç var.”


"Dünyada da benzerini bulmak çok zor"

Şırnak Silopi Termik Santrali Genel Müdürü Tayfun Açıl da Silopi’de 135 megavat (MW) gücünde 3 ünite olmak üzere toplamda 405 MW gücünde termik santral projesini hayata geçirdiklerini anımsatarak, santralin ilk ünitesinin hizmete açıldığını diğer iki ünitenin inşasının ise devam ettiğini belirtti.

Tüm proje için bölgeye 800 milyon dolar yatırım yapılmasının planlandığını ve toplam da 500 kişinin istihdam edildiğini bildiren Açıl, şu bilgileri verdi: ”Şırnak civarında damarlar halinde asfaltit yatakları bulunuyor. Bizim grup olarak bölgede başka asfaltit ruhsatlarımız da var. Santralin olduğu yerdeki rezerv bu şartlarda bize 30-35 yıl yetecek seviyede. Asfaltitin elektrik üretiminde çevreye duyarlı bir şekilde yakıt olarak kullanılması ülkemizde ilk niteliğinde. Zaten bunun dünyada da benzerini bulmak çok zor. Bu yatırım örnek niteliğinde.” -Kadmiyum nükleer reaktör kontrol sistemlerinde kullanılıyor- Asfatitin içinde yer alan kadmiyum, vanadyum ve molibdenin kullanım alanları, şu şekilde:

KADMİYUM:

Kadmiyum, özellikle deniz ve alkali ortam korozyonuna karşı mukavemeti nedeniyle demir, çelik, pirinç ve alüminyum kaplamasında kullanılıyor. Kadmiyum kaplamalarını elektrik, elektronik, otomotiv ve uzay sanayisinde sıklıkla görmek mümkün. Kadmiyumun en önemli kullanım alanı Ni-Cd, A-Cd ve Hg-Cd pilleri. Normal Ni-Cd pilleri günlük hayatta kullanılan elektronik cihazlarda, büyük kapasiteli olanları ise uçak ve gemilerde geniş bir tüketim alanı buluyor. Boya endüstrisinde de kullanılan element, stabilizör olarak plastik ve sentetik elyaf sanayinde, televizyon tüpleri ile nükleer reaktör kontrol sistemleri ve alaşımlarında tercih ediliyor.

VANADYUM:

Vanadyum, en çok çelik endüstrisinde tüketilmekte. Otomobil endüstrisi, uzay araçları ve uçak sanayinde titanyumlu alaşımlarla birlikte kullanılan element, kıyı ötesi petrol sondajları borularının yapımından, gözlük camları ile gökdelen camlarının ultraviyole ışıklara karşı filtrasyon malzemesi olarak tercih ediliyor.

MOLİBDEN:

Molibden, özel çeliklerde, pik demirlerde, nikel, kobalt ve titanyum bazlı alaşımlarda kullanılan çok yönlü bir alaşım maddesi. Molibden alaşım elementi olarak pekiştirmede, sağlamlık ve sertlik özelliği vermede, aşınmaya dayanıklı çeliklerde, döküm demirlerinde, demirsi metallerde kullanılıyor. Molibden ihtiva eden alaşımlar, paslanmaz çelik, tüp ve boru şeklindeki aletlerin yapımında, süper ısıtıcılarda, çelik rezistanslarında, petrol ürünlerinin elde edilmesinde ve kimyasal işlemlerde yaygın olarak kullanılıyor.