Ucuzu kollarken pahalıya patladı

Milliyet'ten Sinan Yurdakul'un haberine göre,Türkiye’yi 31 Mart’ta karanlıkta bırakan kesintinin faturası Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) Genel Müdürü Kemal Yıldır’a kesildi.

Yıldır’ın istifasını açıklayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız; iyileştirmeler, yenilemeler, kapasite artırımı ve yeni devreye girecek santrallerin bağlantı hatları çalışmaları sebebiyle Türkiye’nin doğusunu batısına bağlayan eksende 5 iletim hattının devre dışı kaldığını, bu nedenle doğudan batıya giden hatların aşırı yüklendiğini ve oluşan salınımlar nedeniyle bağlantının koptuğunu söyledi.

İstifası açıklanan Yıldır ise Türkiye’ye sadece sanayi açısından günde 1.1 milyar liraya mal olan kesintide, devletin “ucuz elektrik” alma çabasının etkili olduğunu söyledi. Yıldır, devredışı kalan doğudaki santrallerden alınan elektriğin batıdan alınan elektrikten daha ucuz olduğunu, bu nedenle doğudan alınamadığında batıdan alınmak yerine beklendiğini ifade etti.

İstifa telkin mi?

Yıldır Milliyet’e yaptığı açıklamada doğudaki yükü batıya taşımak zorunda olan görevlilerin, bunu yapmayarak aşırı risk aldığını söyledi. Doğudaki hidroelektrik santrallerden 4500 - 5 bin megavatın batıya taşındığını belirten Yıldır, doğudaki santrallerden alınan elektriğin batıdan alınan elektrikten ucuz olduğunu ifade ederek, “Müfettiş korkusu da etkili olmuş. Çünkü ‘neden yüksek fiyatlıyı aldınız’ diye sorarlar. Onlar da ‘nasılsa sorun düzelir’ diye yarım saat beklemişler. Halbuki batıdakinin devreye girmesi lazımdı. Şimdi takır takır devreye alıyorlar. Doğudan batıya gönderilmesiyle aşırı risk alınmış. Hidrolik kökenli santraller doğuda. Kimin santrali ucuz teklif verirse onu alıyorsunuz” dedi.


Elektrik altyapısında sorun görmediklerini belirten Yıldır, “Bütün sistemi etkileyen bir salınım olunca beşik gibi sallanır” diye konuştu. Yıldır, “İstifa kendi tasarrufunuz mu yoksa telkin geldi mi” sorusunu, “İkisini de söyleyebiliriz” diye yanıtladı.

Ne kadar fiyat farkı var?

Müfettişlerin, “elektrik alımında HES’leri (hidroelektrik santralleri) tercih edin” telkininin ardında önemli fiyat farkları yatıyor. Yüzde 55’i kamuda olan HES’ler, diğer tür santrallerden çok ucuza elektrik üretiyor. Üretim kaynaklarına göre ortalama satış fiyatları şöyle:
* HES - 1.49 kuruş/KWs
* Kömürlü santral - 13.12 kuruş/KWs
* Doğalgazlı santral - 15.12 kuruş/Kws

Olumsuzluklar birbirini izledi

Enerji Bakanı Taner Yıldız, yaz dönemi girmeden gerek iyileştirmeler, yenilemeler, kapasite arttırımı ve yeni devreye girecek santrallerin bağlantı hatları çalışmaları sebebiyle Türkiye’nin doğusunu batısına bağlayan bütün bu eksende 5 iletim hattının devre dışı kaldığını belirterek, pek çok olumsuzluğun kısa sürede üst üste gelmesiyle kesinti yaşadığını söyledi. Yıldız, şunları kaydetti:

“Saniyeler mertebesinde, hatta mikro saniyeler mertebesindeki hatlardaki salınımların böyle bir konuya yol açtığını gördük. Doğudan batıya gelen hatlarımızın yükü, bu devre dışı kalan hatlardan sonra kalan hatlarımızın üzerinde çok daha fazla yoğunlaştı. Dolayısıyla doğu ile batının bağlantısı bir yönde kopmuş oluyor. Doğu bölgesindeki üretim fazlalığına bağlı yüksek frekans, batı bölgesinde de tüketim fazlalığına bağlı düşük frekans nedeniyle gerek üretim santralleri, gerekse iletimdeki hatlar toplam 12 saniye içerisinde birbirini tetikleyerek en son bulunduğumuz noktaya ulaşıyor.”

Dış müdahaleye bakılıyor

Sisteme dışarıdan bir müdahale olup olmadığını da araştırdıklarını belirten Yıldız, TEİAŞ ve diğer kurumlarla ilgili “işletim hatası” ve “aşırı risk alındığı” tespitlerinde bulunduklarını söyledi. Yıldız, “Kendisini bu işte sorumlu gören TEİAŞ Genel Müdürümüz Sayın Kemal Yıldır da görevinden istifa etmiş bulunuyor. Diğer yük tevzi daire başkanlığı ve bilgi işlem daire başkanlığıyla alakalı da arkadaşlarımız açığa alınmışlardır” dedi.